Διαβάσαμε και σχολιάζουμε το βιβλίο του Δημήτρη Σούκουλη «Εννέα μήνες στη φορμόλη» από τις εκδόσεις Ρώμη.

ISBN: 978-960-655-089-8

Αριθμός Σελίδων: 108
Επιμέλεια Κειμένου: Στέλλα Πυρένη
Σελιδοποίηση: Κιντάπογλου Θοδωρής
Εικαστικά Εξωφύλλου: Νόπη Φουντουκίδου
Τίτλος Εικαστικού Έργου: «I have no name»
Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο
Διαστάσεις: 14 x 21 cm
Γλώσσα Γραφής: Ελληνικά
Έτος Έκδοσης: 2022

Τόπος έκδοσης: Θεσσαλονίκη
Τιμή: 12€

Κάθε φορά που πιάνω ένα βιβλίο στα χέρια μου, νιώθω ακριβώς την ίδια αγωνία και συγκίνηση. Αγωνία για το που θα με πάει το εκάστοτε αναγνωστικό ταξίδι και συγκίνηση για όσα μαθαίνω στη διαδρομή. Έτσι και τώρα, βρέθηκε τυχαία στα χέρια μου ένα βιβλίο που ομολογώ πως δεν γνώριζα μέχρι τώρα τις εκδόσεις του. Οι εκδόσεις Ρώμη με έδρα την Θεσσαλονίκη, επιλέγουν με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα τα βιβλία τα οποία εκδίδουν. Έχουν πολλά ενδιαφέροντα βιβλία στο ενεργητικό τους και σίγουρα θα μας απασχολήσουν πολύ από δω και μπρος στο μέλλον.

Η πρώτη επαφή μου με τις εκδόσεις αυτές ήταν μέσα από αυτό εδώ το βιβλίο. Αρχικά με προσέλκυσε το ιδιαίτερο εξώφυλλο του και με γοήτευσε το περιεχόμενο του. Έπειτα, μου έκανε μεγάλη εντύπωση η σύμπτωση  πως ένας Έλληνας συγγραφέας που ζει μόνιμα και εργάζεται στην Ιταλία, εξέδωσε το βιβλίο του στις εκδόσεις Ρώμη. Καταλαβαίνετε τη σύνδεση που έκανα. Το βιβλίο «Εννέα μήνες στη φορμόλη» (Εκδόσεις Ρώμη, 2022) συνιστά το πρώτο μέρος της συγγραφικής αυτής προσπάθειας. Ο ίδιος ο συγγραφέας μας εκμυστηρεύτηκε και στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ότι στο προσεχές μέλλον πρόκειται να δρομολογήσει την έκδοση και του δεύτερου ομότιτλου μέρους του έργου αυτού, το οποίο αποτελείται από μια ποιητική συλλογή κοινού θεματικού πυρήνα. Ανυπομονούμε για την συνέχεια και ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο αυτό αλλά και το επόμενο που έρχεται! 

"Οι Εννέα μήνες στη φορμόλη" του Δημήτρη Σούκουλη  είναι ένα θεατρικό έργο το οποίο αποτελείται από τρεις πράξεις. Τα γεγονότα που περιγράφει  διαδραματίζονται μια ανοιξιάτικη μέρα, σε μια ενοικιαζόμενη γκαρσονιέρα ενός συγκροτήματος τουριστικών καταλυμάτων στο θέρετρο μιας επαρχιακής πόλης. Κεντρικά πρόσωπα ένας μεσήλικας Άνδρας γύρω στα 45 και ένας Νεαρός άνδρας γύρω στα 30 σε βουβό ρόλο, που ενεργούν στο δίπολο ομιλητής- ακροατής. Τους πρωταγωνιστές- κεντρικούς ήρωες πλαισιώνουν και δύο γυναίκες μια οικονόμος και μια υπηρέτρια. 

Η αριθμητική αυτή ισορροπία στα πρόσωπα του έργου,  δύο άντρες-δύο γυναίκες σκοπό ίσως έχει μια yin yang αρμονία. Οι άνδρες συνήθως δρουν με ψυχρή λογική και συμβουλεύονται το μυαλό τους. Αντίθετα οι γυναίκες δρουν με την καρδιά και το συναίσθημα. Χωρίς αυτό όμως να 'ναι απόλυτο. Θέλει προφανώς να μας δείξει πως φαινομενικά αντίθετες δυνάμεις (λογική VS. συναίσθημα-μυαλό VS. καρδιά) μπορούν να αλληλουπάρχουν, να αλληλοεξαρτώνται και να αλληλοσυμπληρώνονται. 

Η πρώτη πράξη χωρίζεται σε τέσσερις σκηνές, οι οποίες παρουσιάζουν τις εσωτερικές ψυχολογικές μεταπτώσεις, σκέψεις, επιθυμίες και αναμνήσεις του κεντρικού προσώπου, του ανώνυμου Άνδρα. Η ανωνυμία του, ίσως σκόπιμα δόθηκε για να ταυτίζεται με τον ήρωα ελεύθερα όποιος  από εμάς το επιθυμεί, είτε είναι άντρας είτε γυναίκα. Γιατί στη θέση του προφανώς θα μπορούσε να 'ναι ο καθένας. Όλοι έχουμε ερωτευτεί, όλοι ζητάμε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, όλοι έχουμε πονέσει και έχουμε πληγωθεί.

Ο Άνδρας μπαίνει στο διαμέρισμα συναντά το Νεαρό εραστή του και με έντονα εξομολογητική κι επικλητική διάθεση ξεκινά ένα μονόλογο προς αυτόν. Στέκει μπροστά του μπερδεμένος, με βαριά διάθεση και ζητάει να του μιλήσει. Θέλει να τον ακούσει, να δει τι έχει να πει, πως θα δικαιολογηθεί. Όμως ποτέ δεν παίρνει απάντηση. Ανασύρει και μοιράζεται μαζί του διάφορες σκέψεις του, βιώματα, γεγονότα, αγωνίες, επιθυμίες, φόβους και συγκινήσεις από το παρελθόν. Είναι γνωστό  ότι τη νύχτα έρχονται συνήθως στο μυαλό μας, επιθυμίες, φόβοι κι ανησυχίες. Ό,τι μας βασανίζει και βαραίνει τη ψυχή μας με ευκολία βγαίνει στην επιφάνεια όταν πάμε να χαλαρώσουμε.

Ο Νεαρός, από την άλλη, στέκεται βουβός, τον ακούει, τον ακολουθεί άλλοτε με δυσφορία, ενοχή και άλλοτε με ντροπή. Μπορεί να μη μιλά, όμως η γλώσσα του σώματος, η ένταση του βλέμματος του είναι αρκετή για να δημιουργεί τις διάφορες μεταπτώσεις στον Άνδρα. Ο Νεαρός είναι άραγε υπαρκτό πρόσωπο; Ή συμβολίζει την μάχη με τον ίδιο μας τον εαυτό; Κι αν είναι υπαρκτό πρόσωπο, είναι ζωντανός ή νεκρός; Είναι ένας ζωντανός υπομονετικός νεαρός που ακούει τι έχουν να του πουν; (Κάτι που δεν συνάδει με τη θέρμη και την επαναστατικότητα της νεότητας. Σίγουρα θα μιλούσε, θα αντιδρούσε σε όσα άκουγε). Ή μήπως είναι ένα φάντασμα, μια ανάμνηση ή μια προβολή της απωθημένης επιθυμίας του ήρωα μας; Ο έρωτας μπορεί να ζει για πάντα ή πεθαίνει άδοξα μόλις μας φεύγει το πρώτο ενδιαφέρον; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα μου γεννώνται καθώς διαβάζω την κάθε σελίδα. Καταλήγουμε στη τέταρτη σκηνή, όπου  η πρώτη πράξη κλείνει με την είσοδο της ενθουσιώδους Υπηρέτριας, η οποία με τα φληναφήματα της συμβάλλει στις σταδιακές εσωτερικές συναισθηματικές μεταβολές του Άνδρα. Καθώς περνά η ώρα και την ακούει να φλυαρεί ακατάπαυστα φτάνει στο σημείο να αποφασίσει να κάνει check out και να αποχωρήσει διότι πνίγεται μέσα στο διαμέρισμα αυτό.

Η πρώτη  πράξη μου θύμισε έντονα την ατμόσφαιρα που υπήρχε στη Σονάτα του σεληνόφωτος του Γιάννη Ρίτσου, με την συνεχή επίκληση της ηλικιωμένης γυναίκας που έλεγε συνεχώς ''Άφησε με να ρθω μαζί σου'' στο νεαρό άνδρα που έστεκε κοντά της.

Η δεύτερη πράξη είναι μια έντονη στιχομυθία μεταξύ της Οικονόμου, η οποία ήρθε με πρόφαση να τσεκάρει το διαμέρισμα που μόλις ξενοικιάστηκε και του Άνδρα, του «Απόντα», ο οποίος είναι αμετακίνητος στο να μείνει στη πόλη και στη σχέση του με τον Νεαρό. Καθώς περνάει η ώρα η Οικονόμος φαίνεται ότι γνωρίζει πολύ καλά το παρελθόν και το παρόν του  Άνδρα. Είναι κάτι σαν μια εσωτερική φωνή, αυτή της συνειδήσεως του. Τον προτρέπει να μείνει να συγχωρέσει και να διεκδικήσει τον Νεαρό. Ο Άνδρας όμως έχει θυμό. Και είναι γνωστό ότι ο θυμός κρύβει από κάτω στεναχώρια. Θα μείνει τελικά ή θα φύγει ο ήρωας μας;

 Η τρίτη πράξη, είναι η πιο αινιγματική από όλες. Ξεκινά με την Υπηρέτρια και την Οικονόμο να τακτοποιούν το δωμάτιο. Σε μια καρέκλα, δίπλα στο τραπέζι, εκεί που καθόταν ως πριν από λίγο ο Νεαρός, έχει τοποθετηθεί μία γυμνή ανδρική κούκλα βιτρίνας. Είναι σαν η κούκλα να πήρε τη θέση του Νεαρού. Εισέρχεται ο Άνδρας για να πάρει τις βαλίτσες του και να φύγει. Και κάπου εκεί ξεκινά μια ''μεταφυσική'' στιχομυθία μεταξύ των τριών προσώπων. Ποιες είναι όμως στην πραγματικότητα αυτές οι δύο γυναίκες; Οι δυο γυναίκες (η Υπηρέτρια κι η Οικονόμος) είναι οι ερινύες, οι τύψεις και οι ενοχές που τον κατατρώνε; Η λογική; Ή το συναίσθημα; Είναι δυο διαφορετικά πρόσωπα ή το ίδιο πρόσωπο; Είναι αληθινές  οντότητες ή απλά φωνές μέσα στο κεφάλι του Άνδρα;

Ένα πολύ μυστηριώδες και σουρεαλιστικό βιβλίο, που μιλάει για έναν έρωτα χωρίς ανταπόκριση. Και συνήθως τέτοιοι έρωτες, τείνουν να μετατρέπονται σε μια φυλακή του μυαλού που παίζει περίεργα παιχνίδια. Ο τίτλος του έργου είναι «Εννέα μήνες στη φορμόλη». Εννέα μήνες χρειάζονται για να δημιουργηθεί και να γεννηθεί ένα παιδί, ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. Η φορμόλη από την άλλη είναι, σύμφωνα με το βικιλεξικό, αντισηπτικός και συντηρητικός παράγοντας που συνίσταται στο διάλυμα φορμαλδεΰδης σε νερό, εμπορική ονομασία του συνήθως υδατικού διαλύματος φορμαλδεΰδης. Συμβολίζει πιθανώς μια κατάσταση που διατηρείται ίδια, κάτι που έχει λιμνάσει, όπως ίσως ο έρωτας μεταξύ των δύο ανδρών. Τι ήταν αυτό τελικά που συντηρήθηκε εννέα μήνες στη Φορμόλη; Ο έρωτας τους; Οι σκέψεις που ήθελαν να ξεχυθούν σε διάλογο και δεν βγήκαν νωρίτερα παρά μόλις τώρα; Ή ίσως το πτώμα του Νεαρού αν υποθέσουμε ότι είναι νεκρός; Ο Άνδρας μιλάει στον εαυτό του, στον νεκρό ή ζωντανό Νεαρό ή στο φάντασμα μιας αγάπης που έληξε άδοξα προτού καν ξεκινήσει;

Ο ήρωας, έχοντας μια έντονη κι έκδηλη τάση φυγής, άλλοτε βρίσκεται σε εξομολογητικό πυρετό, άλλοτε έχει μια λιβιδινική διάθεση-ανάγκη. Θέτει βαθυστόχαστες φιλοσοφικές θεωρήσεις στον εαυτό του και στους άλλους. Κουβαλά ένα βάρος γεμάτο από φαντάσματα άλυτων δεσμών, αναμνήσεις, θέλω, προσδοκίες και αδιήγητες ιστορίες. Αριστοτεχνικά δοσμένες είναι και οι εναλλαγές της μέρας με τη νύχτα, που συμβάλλουν στην εναλλαγή του στρώματος των ιδεών και των συναισθημάτων του.

Η υποκειμενική ανάμειξη του συγγραφέα είναι το αποκλειστικό χαρακτηριστικό της λογοτεχνικής προθετικότητας. Μια ερωτική ουτοπία, μια διεφθαρμένη φαντασία μας ταξιδεύει σε κάθε σελίδα αυτού εδώ του βιβλίου. Κι επειδή ο συγγραφέας ασχολείται και με το κολάζ το έργο αυτό μοιάζει σαν να είναι μια παρένθεση στη ζωή του ήρωα μας, σαν ένα σκοτεινό επίπεδο σημείο (layer) σε ένα κολάζ, στο κολάζ της ζωής του Άνδρα.

 Η γραφή του κυρίου Σούκουλη γεμάτη ψυχή, αμεσότητα και τολμηρότητα - είναι καθηλωτική. Κρατάει την αγωνία σου μέχρι το τέλος. Μέσα στον πολυδαίδαλο λαβύρινθο της ύλης, της σάρκας και της επιθυμίας, αναζητά μια σπίθα αμοιβαιότητας, την αγάπη δίχως άλλο, μεταξύ των δύο ηρώων. Ο συγγραφέας μας μυεί  ποικιλοτρόπως στη συναισθηματική αυτή ''συναλλαγή'' των ηρώων μας. Και αυτό είναι μια μόνο από τις πολλαπλές εκφράσεις της μοναδικότητας της γραφής του. Η queer θεματολογία του έργου του προβάλλει τόσο πρωτότυπη στα μάτια μου στη σύγχρονη θεατρική δραματουργία, αλλά συνάμα και τόσο απλή και εκλεπτυσμένη για τη σύγχρονη αστική αντίληψη. Θέτει συνεχή λεκτικά πυροτεχνήματα που στοχεύουν απευθείας στη καρδιά μας.

( -Διπλωνόμουν σε έναν χρόνο υπερσυντέλικο στο κοσμικό του σιφόνι, δίχως πάτο.

-Η κολοβή σκέψη, να μην υπολογίζω τη συχνή ωοτοκία της, τη στέρφα της μοίρα, την άδεια της μήτρα.

-Είναι θλιβερό να ζεις μόνο για σένα.

-Είναι σκληρό να μην ανήκεις πουθενά.

-Ο έρωτας είναι πάλη κυριαρχίας.

-Ο έρωτας κι ο θάνατος μοιάζουν στα τελευταία τους λεπτά. Κι οι δυο διεκδικούν τη σάρκα που τους τρέφει).

 Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν και στην εικαστικό Νόπη Φουντουκίδου η οποία επιμελήθηκε το εξώφυλλο του βιβλίου με το έργο της "I have no name". Η ιδιαίτερη αισθητική του εξωφύλλου ήταν το πρώτο πράγμα που με τράβηξε ώστε να διαβάσω το βιβλίο αυτό. Το έργο συνοδεύεται από Επίμετρο που περιλαμβάνει τον πολύ ενδιαφέρων κι εύστοχο σχολιασμό του κριτικού λογοτεχνίας - δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Καραγιαννόπουλου και του ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα Γεώργιου Φραγκάκη.

Από την πρώτη εώς την τελευταία σελίδα του ο συγγραφέας καλλιεργεί in vitro, τη βασική του κοσμοθεωρία περί έρωτος, πέρα από στερεότυπα φύλων, σεξουαλικών προσανατολισμών και ταμπέλες. Μια τολμηρή φωνή μέσα στον ήρωα τον κατευθύνει να πάει κόντρα στην παθητικότητα και την υπακοή. Παρόλο που στην αρχή, προέβαλλε μια μορφή εκπλήρωσης της δικής του απωθημένης επιθυμίας. Ο συγγραφέας προσδίδει μια ποιητική διάσταση στον Νεαρό, μεταμορφώνοντας τον παράλληλα σε αισθητικό ιδεώδες, καθώς φαντάζεται ο ήρωας μας στην πρώτη πράξη τον ύψιστο εραστή. Όποιος διαβάσει το έργο αυτό είναι σίγουρο ότι θα επηρεαστεί. Θα νιώσει συμπάθεια για τον ήρωα, θα του θυμήσει δικές του προσωπικές ιστορίες. Θα αναζητήσετε διαβάζοντας ως το τέλος κι εσείς τη λύτρωση του ήρωα μας, την συγχώρεση του άλλου, αλλά κυρίως του ίδιου του του εαυτού που αναζητά την απελευθέρωση. Γιατί η συγχώρεση στο κάτω κάτω είναι απελευθέρωση, κάθαρση.Εκεί έγκειται εξάλλου και η παιδαγωγική αξία κι αρετή του θεάτρου και των θεατρικών έργων.

Όλοι πάντα είμαστε γεμάτοι από διάφορα ''what if''. Οι προσδοκίες που έχουμε πάντα από τους άλλους, φωλιάζουν μέσα μας σαν ρίζες δέντρου. Όταν δε, δεν εκπληρώνονται, δεν ικανοποιούνται όπως εμείς θέλουμε μας δηλητηριάζουν και δημιουργούν μια αέναη μάχη της καρδιάς με το μυαλό, της επιθυμίας με την λογική.

Προτείνω ανεπιφύλακτα λοιπόν σε όλους εσάς, να διαβάσετε αυτό το ιδιαίτερης αισθητικής βιβλίο. Και περιμένουμε εναγωνίως και την θεατρική του μεταφορά.

------------------------------------------------------

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα:

Ο Δημήτρης Σούκουλης γεννήθηκε το 1973 στο Περιγιάλι Κορινθίας και σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Λέτσε στην Ιταλία, από το οποίο αποφοίτησε με διπλωματική εργασία στον Κ. Καρυωτάκη. Διαμένει και εργάζεται στην Ιταλία ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης. Ασχολείται με τη συγγραφή από το 2014, έτος από το οποίο άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα και λογοτεχνικές αφηγηματικές δοκιμές σε λογοτεχνικά ιστολόγια. Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Θερμαϊκός Το Σκουληκοσύννεφο, ένα παραμύθι για μεγάλους. Οι «Εννέα μήνες στη Φορμόλη» αποτελεί το τελευταίο του πόνημα. Ασχολείται, επίσης, με το αναλογικό κολάζ με έργα του να έχουν εκτεθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Διαβάσαμε και σχολιάζουμε το βιβλίο του Δημήτρη Σούκουλη «Εννέα μήνες στη φορμόλη» από τις εκδόσεις Ρώμη.

Το δελτίο τύπου του βιβλίου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Την συνέντευξη του Δημήτρη Σούκουλη στο θεατρο.gr με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Εννέα μήνες στη φορμόλη» από τις εκδόσεις Ρώμη μπορείτε να την διαβάσετε εδώ.