Διαβάσαμε και σχολιάζουμε: Τσέρπη της Γιακουμίνας Πέντε-Ματθαίου.

 Αριθμός Σελίδων 215
Βιβλιοδεσία Χαρτόδετο
Διαστάσεις 14x21
Ημ. Έκδοσης Νοέμβριος 2022
ISBN 978-960-616-298-5

14€

Οι εκδόσεις Αγγελάκη οι οποίες βρίσκονται στα Εξάρχεια (Χαριλάου Τρικούπη 41 10681, Αθήνα), έχουν πολλά ενδιαφέροντα βιβλία στο ενεργητικό τους.

Η ''Τσέρπη'' της Γιακουμίνας Πέντε-Ματθαίου  είναι μία από τις τελευταίες τους κυκλοφορίες. Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων για ενήλικες 215 σελίδων, έντεκα μοναδικές ιστορίες που μας ταξιδεύουν ως και διακόσια χρόνια πίσω στο χρόνο. Η δράση τους, εκτυλίσσεται στο πανέμορφο νησί της Πάτμου, ιδιαίτερη πατρίδα της συγγραφέως. Το νησί αυτό που ανήκει στα Δωδεκάνησα, διακρίνεται από τις παραδόσεις των κλειστών κοινωνιών. Η συγγραφέας ανοίγει με αριστοτεχνικό τρόπο ένα χρονοντούλαπο και μας μεταφέρει ατόφιες, προσωπικές ιστορίες έρωτα, προσμονής, απιστίας, απώλειας, ξενιτεμού και πόνου. Οι ιστορίες μοιάζουν αληθινές, σαν να τις είχε ακούσει από κάποια γιαγιά, παππού, μαμά ή κάποιο συγχωριανό της. Σαν να τις κατέγραψε στην μνήμη και την καρδιά της και μας τις μεταφέρει σήμερα κουβαλώντας όλο το βάρος της ευθύνης του να τις παραδόσει στον αναγνώστη, όπως σχεδόν ακριβώς τις άκουσε. Με πραγματική μαεστρία, η ίδια καταφέρνει να εστιάσει σε κάθε ιστορία της, στον άνθρωπο πίσω από τον θρύλο. Ένα αριστοτεχνικό ψυχογράφημα  που μας μεταφέρει τα ήθη και τα έθιμα, την θρησκευτική προσήλωση και την μοναδική λαογραφία της Πάτμου.

Όπως γράφει στον πρόλογο η συγγραφέας, «τσέρπη» λένε στην Πάτμο το σύννεφο από μικρές σταγόνες θάλασσας που σηκώνονται από τα κύματα στην ατμόσφαιρα όταν φυσάει δυνατός άνεμος. Μεταφορικά οι έντεκα μικρές ιστορίες αυτού του βιβλίου έρχονται νοσταλγικά σαν τις μικρές θαλασσινές σταγόνες της τσέρπης να αφήσουν στην ψυχή μας την αλμυρή αλλά και δροσιστική γεύση τους.

Η συγγραφέας ένιωσε την ανάγκη να αναδείξει μια εποχή, ίσως μακρινή αλλά όχι και τόσο διαφορετική. Τα στερεότυπα φύλου για παράδειγμα, καλά κρατούν ακόμα και σήμερα στην εποχή μας (Είσαι γυναίκα άρα πρέπει να παντρευτείς και να κάνεις οικογένεια και παιδιά αλλιώς θα μείνεις στο ράφι).

---

''Είναι παντρεμένη; συνέχισε ο καπετάνιος.

Ναι αμέ. Απάντησε ο Μιχάλης. Με το ράφι της κουζίνας''.

 ---

''Ο άντρας σου, κόρη μου, πρέπει να σε ξέρει από την μέση και κάτω. Από την μέση και πάνω είναι δική σου δουλειά''.

---

Οι ιστορίες αφορούν ανθρώπους με πάθη, όνειρα, προσδοκίες, αθωότητα κι επιθυμίες. Κεντρικό θέμα των ιστοριών ο έρωτας μεταξύ δυο εραστών και η κοινωνική αποκατάσταση των γυναικών μέσω της σύναψης ενός γάμου. Κάθε ιστορία είναι αυτοτελής. Σε συνεπαίρνει η κάθε μία ξεχωριστά. Γνωρίστε την νεαρή κόρη που έγινε βράχος σε μια στιγμή στη θάλασσα, τον ''ρετσινιάρη'', τον Λαστιχένιο, τον Ιταλό άνανδρο εραστή τον Άντζελο, τον Νικόλα και την Χρυσάνθη κλπ. κλπ.

Εντύπωση μου έκανε η ακριβής απόδοση της αλληλογραφίας μεταξύ των εραστών μιας από τις πολλές ιστορίες που υπάρχουν στο βιβλίο. Η αναλφάβητη νησιωτοπούλα έστελνε γράμματα όλο αγωνία στον Ιταλό εραστή της.

---

Το ύφος της συγγραφέως ανθρώπινο, αληθινό, πονεμένο, μου έφερε στο μυαλό έναν αέρα από Παπαδιαμάντη (π.χ. η χρήση της λέξης καζάρμα). Επίσης η χρήση ονομάτων (Σμαραγδώ, Μιχαλιό, Αντωνιό, Αναστασώ, Μαριγώ κλπ.) μου ήταν αρκετά γνώριμη από τον αγαπημένο μας συγγραφέα.

Η γραφή της είναι πολύ ιδιαίτερη με πλούσιο λεξιλόγιο γεμάτο ιδιωματισμούς (ανεράδα, κοντομίρι, ανακούρκουδα, πομονάρικη, πισήμαδη, αγκάστρι, άλικο, κορβανάς, κακομίτσα, σπάχινη, γρίπος, βαγιοφόρο, σοροκάδα, μαλούπα,χασεδένιο, αποφορά, ηφύανε, κατράνι, τσατόνια, πουλοκοίτης, πούστα, κοντογούνια, καραντί, σειρήτες, μανίτες, φιδαρευόταν, ανεφέλεφτος, κουνί-κουνί, παραστιά, πασουλάκια, αοίδες, δικέλι, σμιή, αγκαλάκι, ξεσκαφίδωναν, καφαρτί, απείκαστος, χραμί, αγκαλοστερημένη, κλπ.).

''Κάποτε ο Μαθιός λάτρευε τη θάλασσα, την μοναδική ερωμένη που τον καλούσε αξημέρωτα να αυλακώσει τα νερά της και να γευτεί την αλμύρα της''.

Ένα βιβλίο άκρως ευανάγνωστο, που τοποθετεί την προσωπική αφήγηση στο επίκεντρο, σας προσκαλεί να εξερευνήσετε το ιερό αυτό νησί του θρησκευτικού τουρισμού της χώρας μας.

Ένας ύμνος στην πλούσια και πολυποίκιλη γλώσσα μας, που αξίζει σίγουρα την προσοχή σας. Διαβάστε το και θα με θυμηθείτε! Ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδη ''η Τσέρπη'' και ανυπομονούμε να ακούσουμε κι άλλες τέτοιες υπέροχες ιστορίες, που χάνονται βαθιά πίσω στο χρόνο και ταξιδεύουν πια μόνο στόμα με στόμα. 

-----

Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Η Γιακουμίνα Πέντε-Ματθαίου γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στην Πάτμο. Επαγγελματικά απασχολείται στη μικρή οικογενειακή τουριστική επιχείρηση. Σε ώριμη ηλικία άρχισε να ασχολείται με τη συγγραφή (παραμύθια, διηγήματα και ανέκδοτα ποιήματα).
Έχει δημοσιεύσει στη σειρά των εκδόσεων Βερέττα με τον γενικό τίτλο «Ιστορίες από τα Δωδεκάνησα» τα διηγήματα: «Τρυφερή ανάμνηση» (2015), «Η κόρη» (2016) και «Το πρώτο μέρος μιας ιστορίας» (2018).
Από τον ίδιο εκδότη κυκλοφόρησαν το 2016 το παραμύθι «Ο Φαβέτος το ποντικαλάκι» και το 2017 ο «Φαβέτος μια απρόσμενη περιπέτεια» αυτοτελή παραμύθια με ήρωα έναν καταφερτζή ποντικό που τον έχει υιοθετήσει ένα ηλικιωμένο ζευγάρι.
Η «Τσέρπη» είναι η πρώτη της συλλογή διηγημάτων που κυκλοφορεί για ενήλικες.

Εκδόσεις Αγγελάκη | 978-960-616-298-5
Αριθμός Σελίδων: 215 | Τιμή Πώλησης: 14€
https://angelakis.gr/tserpi/