Γράφει η Κακλαμάνη Αθηνά

Η “Σερετονίνη” του Μισέλ Ουελμπέκ είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα μυθιστορήματα του 2019, αφού αποτελεί απαύγασμα της μετανεωτερικότητας και μια κραυγή, που εκφράζει την ανάγκη του συγγραφέα για έναν ρομαντισμό, τον οποίο αντιλαμβάνεται σχεδόν με όρους θρησκευτικούς. Έχει σαν πρωταγωνιστή του έναν γεωπόνο μεσήλικα, υψηλό στέλεχος στο Υπουργείο Γεωργίας της Γαλλίας, ο οποίος λίγο πριν αυτοκτονήσει αφηγείται όλη τη ζωή του, τις προδοσίες των ιδανικών και των φίλων του, την εθελοτυφλία του την ίδια στιγμή που οι ισχυροί αυτού του κόσμου βίαζαν τις ανήλικες ελπίδες του, τις εγκληματικές του πράξεις, τη χαμένη του λίμπιντο.

Παράλληλα, η “Σερετονίνη” είναι ένα μυθιστόρημα που αφηγείται την ερήμωση του κόσμου από καλοσύνη ή αλληλεγγύη και την αντικατάστασή των στοιχείων αυτών από το δίκαιο του ισχυρού, που γίνεται ο θεμελιώδης κανόνας της κοινωνίας μας. Η ερήμωση αυτή, ωστόσο, και η απώλεια της αθωότητας προβάλλεται και συνδέεται, αποτελώντας αντικείμενο συστοιχίας, με την ερήμωση της γαλλικής επαρχίας και την οργή των Γάλλων αγροτών και κτηνοτρόφων, που οδηγούνται στην αυτοκτονία και σε μαζικές κινητοποιήσεις, την ίδια στιγμή που συνεταιρισμοί και μικρές κτηνοτροφικές μονάδες κλείνουν, αδυνατώντας να ανταγωνιστούν την Αγορά, αλλά και να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Ασπαζόμενος, λοιπόν, την αντίληψη ότι το μυστικό της ζωής κρύβεται στην “υγιή βία του γεννώμενου ρομαντισμού”, ο Ουελμπέκ χρησιμοποιεί την οργή αυτή των απόκληρων του νέου κόσμου, προκειμένου να εκφράσει την ανάγκη του για αγάπη, στοργή, τρυφερότητα. Για το σκοπό αυτό, άλλωστε, οι αυτοκτονίες των ηρώων του χρησιμοποιούνται κατά τρόπο πολιτικό και θρησκευτικό, αφού μοιάζουν με έκπτωτους μεσσίες της μετανεωτερικότητας, που θυσιάζουν εαυτόν από αγάπη!

Όλα τα παραπάνω, συνοπτικώς αναφερόμενα γύρω από το βιβλίο του Ουελμπέκ, επιλέγουν να αγγίξουν οι Elephas Tiliensis, μεταφέροντάς το στη σκηνή της Καμίρου, στην Κυψέλη, αγγίζοντας ευαίσθητες χορδές του ελληνικού κοινού, το οποίο μοιράζεται παρόμοιες εμπειρίες με τις γαλλικές και ειδικότερα στις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν η αποκέντρωση έγινε πια ένα όνειρο και μια πολιτική γραμμή από καιρό ξεχασμένα, η επαρχία ερημώθηκε και παρήκμασε, οι συνεταιρισμοί έκλεισαν, οι γεωπόνοι απαξιώθηκαν και χαρακτηρίσθηκαν “αγρότες/κτηνοτρόφοι με πτυχία”, ολόκληρες επιχορηγήσεις σπαταλούνταν σε επαρχιακά κέντρα διασκέδασης μέσα σε μια νύχτα και γενικότερα το όνειρο για μια πλούσια και άνετη ζωή στην πόλη αποτέλεσε τον αυτοσκοπό κάθε φιλόδοξου νέου, θυσιάζοντας στο βωμό του τα πάντα. Παρόμοιοι είναι και οι ήρωες του Ουελμπέκ, τους οποίους καλούνται να ερμηνεύσουν οι Elephas Tiliensis, μέσα από μια σκηνοθεσία, πρωτότυπη, που επιτελεί τον προορισμό και τους στόχους του βιβλίου.

Ειδικότερα, η κεντρική πλοκή του μυθιστορήματος, ήτοι η εξομολόγηση του κεντρικού του ήρωα γύρω από τη ζωή και τη δράση του, καθώς και η ανάδειξη των θεμελιωδών πυλώνων του, γίνεται μέσα από το πρίσμα μιας εκπομπής -ριάλιτι, στην οποία απευθύνονται οι άνθρωποι λίγο πριν αυτοκτονήσουν, αποκαλύπτοντας τη σαθρότητα του ψεύτικου ενδιαφέροντος και την κατάθλιψη που μπορεί να κρύβεται πίσω από λαμπερά χαμόγελα, φανταχτερά κοστούμια και χαρούμενα μπαλέτα. Η αντίθεση αυτή είναι που κάνει όλους τους χαρακτήρες ακόμα πιο τραγικούς από ότι είναι, αφού ο παραμορφωτικός φακός των ΜΜΕ καταφέρνει να αναστήσει ακόμα και νεκρούς, να χρησιμοποιήσει τις ενοχές και να αποκαλύψει τα πιο κρυμμένα μυστικά, προκειμένου να αυξήσει την τηλεθέαση, μεταμορφώνοντας τους ανθρώπους σε ένα είδος παλιάτσου, που προκαλεί τον οίκτο, ενώ παράλληλα σε κάνει να νιώθεις καλύτερα με τη μίζερη ζωή σου.

Παράλληλα, η επιλογή αυτή, μέσα σε ένα σκηνικό γεμάτο με αντικείμενα συστοιχίας με την νορμανδική ύπαιθρο, που παραπέμπει σε στάβλο, δίνει στου ερμηνευτής τεράστια ελευθερία κινήσεων και αυτοσχεδιασμού, δίνοντας ακόμα και την ευκαιρία συμμετοχής του κοινού στο βάρβαρο αυτό θέαμα, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης μαζικής κουλτούρας. Έτσι, μπροστά από τα μάτια των θεατών περνούν οι ιστορίες των ισχυρών και των ανίσχυρων, προκαλώντας σοκ, συγκίνηση και μια αδιόρατη αίσθηση αμηχανίας, αφού η παρουσιάστρια του show, δεν χάνει ευκαιρία να σου υπενθυμίσει ότι στο έργο αυτό είσαι και εσύ θεατής. Με αυτό το τρόπο, η σκληρότητα και η ωμότητα της σκηνοθεσίας, καθώς και τα εκφραστικά μέσα που επιστρατεύουν οι ερμηνευτές, γίνονται ακριβώς εκείνη η βία, που σύμφωνα με τον Ουελμπέκ θα γεννήσει τον ρομαντισμό.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η παράσταση “Σερετονίνη” αποτελεί ένα θέαμα όχι απλά ενδιαφέρον, αλλά και καλλιτεχνικά άρτιο, προσομοιάζοντας περισσότερο σε έργο τέχνης, παρά σε παράσταση. Οι ηθοποιοί, δε, καθ' όλη την διάρκεια της παράστασης δεν σταματούν να επιτελούν, καταφέροντας το ακατόρθωτο, έτσι ώστε το περιεχόμενο του έργου να αντανακλάται στη μορφή του. Πράγματι, η μεταμοντέρνα μορφή της παράστασης και η απέχθεια που σου δημιουργεί η επιθετικότητα της μορφής αυτής, γίνονται τα μέσα προκειμένου οι ήρωες να πάρουν το λόγο και να εκφράσουν τα νοήματα του κειμένου, προσεγγίζοντας ακόμα και την ποίηση, θυμίζοντάς μου την αμφιλεγόμενη “LALKA” της Λένας Κιτσοπούλου (το ίδιο αμφιλεγόμενος είναι, άλλωστε, και ο ίδιος ο Ουελμπέκ, εκφράζοντας γνώμες ακόμα και υπέρ του Ν. Τραμπ!).

Ως εκ τούτου, η “Σερετονίνη”, μέσα από τον σάπιο κόσμο, από τον οποίο αναδύεται, γίνεται μια κραυγή αναζήτησης του αληθινού, της επαφής με την φύση και της συνάντησης του ανθρώπου με τον προορισμό του, την αγάπη!

Από τις ερμηνείες των ηθοποιών ξεχώρισε η ευαισθησία και η ευγένεια του Άρη Λάσκου, που με συγκίνησε ιδιαίτερα και η νύχτα των ματιών της Μαρίας Κωνσταντάκη, η οποία μεταμορφώθηκε σε πραγματική ουελμπεκική μούσα.

Κάμιρος (Ίθακης 32, Κυψέλη, 2117251384)
Δραματουργία - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου / Elephas Tiliensis
Σκηνικά - Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική - Video - Φωτογραφίες: Θωμάς Μπέλτσιος
Σχεδιασμός φωτισμών: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Επιμέλεια κίνησης: Σοφία Μαυραγάνη
Παίζουν: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Μαρία Γκιώνη, Μαρία Κωνσταντάκη, Άρης Λάσκος, Θεοδώρα Τζήμου. Ενίοτε special guest: Δήμητρα Βλαγκοπούλου

Μουσικός επί σκηνής: Θωμάς Μπέλτσιος

Παραστάσεις: 

Σάββατο Κυριακή Δευτέρα Τρίτη έως και 8 Φεβρουαρίου

Ώρα: 21:00
Εισιτήριο: 12 ευρώ