Είδαμε την παράσταση  "στου Μποχώρη" στο θέατρο Κατίνα Παξινού στο Αττικό Άλσος.

''Μποχώρ είναι μια εβραϊκή λέξη. Εγώ είχα ένα φίλο οβριό, πολύ καλό παλληκάρι. Έπαθε ότι λένε τα στιχάκια και κάποιος έβαλε μουσική για να τον πειράξει.

Στο Αττικό άλσος στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων είδαμε το θεατρικό έργο του Μηνά Βιντιάδη σε σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη.

Ο Αναστάσης, πρόσφυγας από τη Σμύρνη, έρχεται στον Πειραιά με την κόρη του Ρηνιώ και τον παιδικό της φίλο Φώτη κι ανοίγει μια ταβέρνα με μουσική κι ανατολίτικους μεζέδες.
''Δεν θέλω νάναι πελάτες.Νάναι σαν καλεσμένοι.Εδώ θ' ακούνε τα σμυρνέικα, τους αμανέδες και θα χορεύουνε τα χασάπικα και τα απτάλικα.΄΄

Ο Κώστας Αρζόγλου στο ρόλο του Αναστάση είναι τόσο αυθεντικός, τόσο αληθινά Σμυρνιός τόσο εστιασμένος στο οριακό σημείο ανάμεσα στο γήρας και στο να ξαναγίνεσαι παιδί. Μας διασκέδασε, μας είπε συνταγές για σουτζουκάκια και ιμάμ μπαϊλντί, μας ανάστησε τη μνήμη.
''Να μη ξεχάσουμε Θε μου''.

Η Ρηνιώ θυμάται τη ζωή στη Σμύρνη, μπλέκονται μέσα στις θύμησες της ζωντανοί και πεθαμένοι, μυρωδιές και γεύσεις. Εικόνες της καταστροφής αφόρητες να τις αντέξεις, τεράστιο το θανατικό.
''Ο Κεμάλ επιστράτευσε Τσέτες που διψούσαν για αίμα. Μας κυνηγούσε ο ίδιος ο διάβολος. Για 15 μέρες η πιο όμορφη πόλη του κόσμου ήταν ένα σφαγείο, μια κόλαση.''
Η Ρηνιώ είναι μια γυναίκα γεμάτη πάθος, πόνο και θυμό.Είναι μορφωμένη αλλά όχι elit.
Η αέρινη παρουσία της Πέμης Ζούνη, στιγματισμένη από τις μνήμες της καταστροφής, μας δίνει μια Ρηνιώ ευαίσθητη, που προσπαθεί να είναι σκληρή για ν' αντέξει. Γνήσια αντιπρόσωπος της Σμύρνης, αυτού του μεγάλου πολιτιστικού κέντρου. Αρχοντική, δυναμική και ταυτόχρονα ευάλωτη.

''Εμείς είμαστε φτωχοί αλλά είμαστε μορφωμένοι.Ούτε που φαντάζονται τι θα τον κάνουν τον πολιτισμό που τους φέραμε.''

Η οργισμένη κραυγή της είναι η κραυγή ολόκληρου του Ελληνισμού της Μικρασίας. Η Ρηνιώ είναι η Σμύρνη. Που άντεξε, που αντέχει, που περιμένει.

Η παράσταση διανθίζεται από όμορφα τραγούδια και μουσικές υπέροχες. Ο Βασίλης Ζιγκερίδης στο κανονάκι, ο Κωνσταντίνος Ζιγκερίδης ακορντεόν και μπαντονεόν και ο Γιάννης Παπαγεωργίου κιθάρα και τραγούδι μας ταξίδεψαν στα ηχοχρώματα της Ανατολής με τραγούδια όπως ''κρασοπίνω'' ''γέλα προσφυγοπούλα'' ''σ' αγαπώ γιατί είσαι ωραία'' και άλλα.

Στο δυνατό κείμενο του Βιντιάδη, γίνονται αναφορές για τα παιχνίδια που παίχτηκαν σε βάρος των Ελλήνων, για τη στάση των συμμάχων, για τον τελικό απολογισμό της καταστροφής για την υποδοχή των προσφύγων από τους συμπατριώτες τους.

''Το σκάκι παίζεται αλλού κι εμείς πάντα στη μέση, τα πιόνια που πρέπει να θυσιαστούν.''
''Η Γαλλία η σύμμαχος μας αλλάζει στρατόπεδο και υπογράφει συμφωνία με τον Κεμάλ. Εμείς...οι παράπλευρες απώλειες.''
''Η Ελληνική κυβέρνηση αφήνει τους Έλληνες Μικρασιάτες στην τύχη τους.
''Στρατόν σώσατε, πολίτας εγκαταλείψατε.''

''25000 Έλληνες στρατιώτες νεκροί. 1500000 πρόσφυγες, 600000 αθώοι πολίτες νεκροί, 800000 αιχμάλωτοι, οι άνθρωποι έγιναν αριθμοί.''

''Είναι μαγκιά να χτυπάς και να βρίζεις πρόσφυγα; Εγώ είμαι πιο Έλληνας από σένα.''

Γλυκύτατος ο Φώτης Ευταξόπουλος, έχτισε το ρόλο του Φώτη με τρυφερότητα κι ανθρωπιά. Περισσότερο ώριμος από ποτέ, εκφραστικός και συνάμα απλά αληθινός. Εξαιρετική η κίνηση του στον απτάλικο. Με το σώμα του Ευταξόπουλου χόρευε εκείνη τη στιγμή η Ανατολία με τα μεράκια, τους καημούς, τα ντέρτια και τα πάθια της.

Η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη -που τελευταία έχει γίνει πολύ δημιουργική- φύσηξε μέσα μας έναν αέρα μεγάλης ευαισθησίας. Πήρε το έργο του Βιντιάδη και το έκανε εικόνες και χρώματα, μυρωδιές και συναισθήματα. Το ζωντάνεψε κάνοντάς το να μοιάζει σημερινό. Τα γραφικά σκηνικά του Γιώργου Λυντζέρη, οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί του Βασίλη Κλωτσοτήρα και η κίνηση του Κυριάκου Κοσμίδη, μαζί με την σκηνοθεσία της, μας έκαναν να βιώσουμε στο πετσί μας τη φρίκη της καταστροφής και τη νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες μας.
Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι
στον ντουνιά δεν έχει γίνει
κάηκε κι έγινε στάχτη
έβγαλε ο Κεμάλ το άχτι.

Έτσι, παρέα με ''το φεγγαράκι το γαϊτανόφρυδο'',απολαύσαμε, θυμηθήκαμε, συγκινηθήκαμε, οργιστήκαμε.
Η παράσταση ''ΣΤΟΥ ΜΠΟΧΩΡΗ'' είναι ένα ταξίδι εξωτερικό κι εσωτερικό. Ακόμα και σε μας τους νεότερους ενεργοποιεί μέσα μας τη συλλογική μνήμη. Ο πόνος, η φρίκη, η αδικία είναι γραμμένα μέσα στο συλλογικό σώμα της ανθρωπότητας, μέσα στο συλλογικό υποσυνείδητο. Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Μικρασία, στρατόπεδα συγκέντρωσης, γενοκτονίες, ολόκληρη η κακοποίηση του ανθρώπινου γένους, υπάρχει μέσα στον καθένα μας και είναι ένας ο τρόπος για να θεραπευτεί. Η απόφαση για ελευθερία. Η απόφαση ποτέ ξανά.

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Κείμενο: ΜΗΝΑΣ ΒΙΝΤΙΑΔΗΣ

Σκηνοθεσία: ΒΑΝΑ ΠΕΦΑΝΗ

Πρωταγωνιστούν: ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΖΟΓΛΟΥ, ΠΕΜΗ ΖΟΥΝΗ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΕΥΤΑΞΟΠΟΥΛΟΣ

Μουσικοί: Βασίλης Ζιγκερίδης -κανονάκι, Κων/νος Ζιγκερίδης -ακορντεόν , μπαντονεόν και Γιάννης Παπαγεωργίου -κιθάρα, φωνή.

Σκηνικά-κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης

Σχεδιασμός Φώτων: Βασίλης Κλωτσοτήρας

Επιμέλεια κίνησης: Κυριάκος Κοσμίδης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Βίκυ Πάστρα

Hair styling: Κωνσταντίνος Σαββάκης

Φωτογράφος Παράστασης: Γιώτα Εφρεμίδου

Δημόσιες σχέσεις- Επικοινωνία: Νταίζη Λεμπέση

Οι φωτογραφίες είναι εμπνευσμένες από τα γλυπτά του BRUNO CATALANO για τους πρόσφυγες.