Είδαμε το «Η Δίκη των Έξι» στο θέατρο «Αλκμήνη.

Γράφει ο Καπετάν Κουνούπης

Μάθημα Ιστορίας

Το θέατρο «Αλκμήνη» (Αλκμήνης 8 – 12, Αθήνα), όπου κλήθηκα να δω την παράσταση «Η Δίκη των Έξι», είναι για μένα ένας χώρος γνώριμος από παλιές παραστάσεις. Έτσι, αν και μετά από πολύ καιρό, τον θυμήθηκα τον δρόμο σχετικά εύκολα.
Καθώς το θέατρο έχει πολλές σκηνές και συνήθως παίζονται δύο με τρεις παραστάσεις σχεδόν ταυτόχρονα, έπρεπε να περιμένουμε λίγο έξω, αλλά μας φώναξαν να μπούμε σχεδόν αμέσως. Με το που μπήκαμε, η παράσταση ξεκίνησε εντός δευτερολέπτων.
Πρωταγωνιστές σε αυτό το έργο είναι ο Σάββας (Γιάννης Τσόρβας) και η Ευανθία (Δήμητρα Μπάσιου), ένα ερωτευμένο ζευγάρι των οποίων όμως ο έρωτας, σαν άλλοι Kate Winslet και Leonardo di Caprio στον «Τιτανικό», μένει στα μισά. Μόνο μου εδώ το πλοίο είναι τα δικαστήρια και το παγόβουνο η καταστροφή της Σμύρνης.
Όπως με την περίφημα ατάκα «Rosebud» του θανόντα Πολίτη Κεϊν ανοίγει η ομώνυμη ταινία του Όρσον Γουελς για να ξεδιπλώσει την ιστορία, έτσι και εδώ ένα ξεχασμένο γράμμα του παππού της, του Σάββα, στέκει αφορμή για την αφηγήτρια (Μαρία Λάμπρου) να μας διηγηθεί την ιστορία του παππού της και της Ευανθίας. Πρόκειται για την δίκη οχτώ αξιωματούχων (ήταν αδύνατον να θυμηθώ τα ονόματα και τα αξιώματά τους) που θεωρούνταν υπαίτιοι για την καταστροφή της Σμύρνης. Η δίκη αυτή αργότερα έγινε γνωστή ως «η δίκη των έξι». Η Ευανθία έχει χάσει τους γονείς του στην Σμύρνη και η θεία της, η Δόμνα (Φαίδρα Παπανικολάου), που μεγάλωσε την Ευανθία σαν δικό της παιδί, τον γιό της, Και οι δύο ζητάνε δικαίωση μέσα από το να υποβληθεί στους κατηγορούμενους η εσχάτη των ποινών. Ο Σάββας, από την άλλη, παίρνει το μέρος των κατηγορούμενων καθώς ανάμεσα τους βρίσκεται και ένας θείος του. Ο Σάββας θεωρεί ότι οι πραγματικοί φταίχτες είναι πολύ πιο ψηλά ιστάμενοι και κυκλοφορούν ακόμα έξω ελεύθεροι.
Δεν θα σταθώ σε ερμηνείες, παρ’ ότι ο ρόλος της θείας Δόμνας ήταν γραμμένος πάνω στην Φαίδρα Παπανικολάου, η Μαρία Λαμπρού αφηγείται με τέτοια αμεσότητα και ηρεμία που σε κάνει να νιώθεις οικεία μαζί της και οι άλλοι δίνουν επίσης τον καλύτερο τους εαυτό. Εμένα με κέρδισε η αξιοπρέπεια με την οποία γράφτηκε (δια χειρός Δήμητρας Μπάσιου) και στήθηκε η παράσταση.

Με την ζυγαριά να γέρνει ελαφρώς προς το μέρος των θυμάτων της Σμύρνης, το κείμενο αρνείται να πάρει θέση και προσπαθεί να δει τα πράγματα από όλες τις σκοπιές. Χάρηκα πολύ που άκουσα την αφηγήτρια να λέει «δεν ξέρω, ίσως ο Κεμάλ να μην μπόρεσε αλλιώς» και «είναι περισσότερα αυτά που μας ενώνουν και λιγότερα αυτά που μας χωρίζουν». Σε μια εποχή όπου είμαστε όλοι ιδιαίτερα ευερέθιστοι και δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας, καλό είναι να θυμόμαστε να βλέπουμε τα πράγματα και από την πλευρά του άλλου. Καλό είναι να θυμόμαστε τα κοινά που έχουμε με τους άλλους παρά τις διαφορές και να προσπαθούμε να ηρεμούμε τους τόνους αντί να τους εντείνουμε προκειμένου να αποφύγουμε ανεπιθύμητες συγκρούσεις.
Το κείμενο σέβεται απόλυτα ανθρώπους που ίσως να είναι μικρότερης ηλικίας και μπορεί να μην έχουν φτάσει ακόμα σε αυτό το κομμάτι της νεοελληνικής ιστορίας στο σχολείο. Όπως σέβεται επίσης ανθρώπους που έχουν ξενόγλωσση εκπαίδευση πίσω τους (βλέπε: ο γράφων) και δεν είχαν την ευκαιρία να μάθουν για αυτό το κομμάτι της ιστορίας. Έτσι, το κείμενοι καταφεύγει πολλές φορές σε λεπτομερείς αλλά, κατά την άποψη μου, απαραίτητες εξηγήσεις.
Μελοδραματισμοί υπάρχουν, όμως τους καταλαβαίνω τους ήρωες: Δεν ξέρουν πώς να αισθανθούν. Ιδίως ο Σάββας ταλαντεύεται ανάμεσα στον έρωτα του για την Ευανθία που δεν έχει σβήσει ακόμα, το μίσος της Ευανθίας απέναντι του που τον θεωρεί προδότη και το καθήκον απέναντι στην οικογένεια. Ένας τέτοιος διχασμός συναισθημάτων είναι δύσκολος να βγει στην σκηνή.
Τα μέσα είναι λιτά και τα σκηνικά σχεδόν ανύπαρκτα. Όμως το λέω για πολλοστή φορά, ένα έργο δεν χρειάζεται πάντα πολλά για να είναι καλό. Οπότε, αν περιμένετε να δείτε κάτι φαντασμαγορικό, φοβάμαι πως θα σας απογοητεύσω. Πρόκειται όμως για ένα έργο το οποίο χειρίζεται νηφάλια, αντικειμενικά και δίκαια ένα κρίσιμο κομμάτι της ιστορίας. Για αυτό και για τις ερμηνείες (κυρίως της Φαίδρας Παπανικολάου) και μόνο αξίζει.

Παίζουν: Μαρία Λάμπρου, Φαίδρα Παπανικολάου, Δήμητρα Μπάσιου, Γιάννης Τσόρβας
Σκηνοθεσία: Νίκος Κρίκας
Κείμενο: Δήμητρα Μπάσιου
Δραματουργική επεξεργασία: Καίτη Αναστασίου
Ηχογραφημένες φωνές: Ορέστης Μήλιος, Νίκος Κρίκας
Κοστούμια: Πελαγία Βουτζουλίδου
Ηχητικά εφέ – επεξεργασία ήχου: Κώστας Στυλιανού
Μουσική: Χρήστος Συρμακέζης
Σχεδιασμός φώτων: Νίκος Κρίκας
φωτογραφίες: Κατερίνα Αρβανίτη
Επικοινωνία: Νατάσα Παππά
Παραγωγή: ΜΗΡΚΑ ΑΜΚΕ
Ημέρες και Ώρες Παραστάσεων: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη από 24 Οκτωβρίου έως 27 Δεκεμβρίου στις 21:15
Θέατρο «Αλκμήνη»
Αλκμήνης 8 – 12, Αθήνα
Τηλ. 210-3428650