Είδαμε το έργο “Με μία βαλίτσα” στο Θέατρο Δρόμος.

Η πολυσχιδής Λίλυ Τέγου σκηνοθετεί φέτος έναν ταλαντούχο θίασο από νέους ηθοποιούς στην παράσταση ''Με μια βαλίτσα'', στην σκηνή του θεάτρου Δρόμος (Αγίου Μελετίου 24 Κυψέλη, Αθήνα). Εκεί βρέθηκε λοιπόν την περασμένη Πέμπτη η συντακτική ομάδα του www.θεατρο.gr και παρακολούθησε την παράσταση με μεγάλη συγκίνηση.

Η Λίλυ Τέγου είναι απόφοιτη της Ανωτέρας Δραματικής σχολής Ίασμος. Έχει παίξει σε πλήθος παραστάσεων σε σκηνοθεσία του Γ.Σίμωνα. σε παραστάσεις με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Βεροίας και με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κοζάνης. Επίσης, με την ομάδα θεατρίνων θεατές συμμετείχε στις παραστάσεις “Η κωμωδία του έρωτα”, ”Όταν ο Παζολίνι συνάντησε το αγόρι που του πρόσφερε το θάνατο”, ”Ο Φελλίνι και τα όνειρα των κλόουν”, ”Απόψε αυτοσχεδιάζουμε” κ.λπ. Έχει εμφανιστεί σε διάφορες τηλεοπτικές σειρές και έχει συμμετάσχει σε διάφορες ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Είναι πτυχιούχος ανώτερων θεωρητικών μουσικής και κιθάρας και έχει γράψει μουσική για θεατρικές παραστάσεις. Διδάσκει υποκριτική και μουσική και έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις. Έχει δώσει συναυλίες με πολλά σχήματα.

Η παράσταση ''με μια Βαλίτσα'' είναι ένα θεατρικό έργο σε σκηνοθεσία και σύλληψη της Λίλυ Τέγου. Γράφτηκε το 2022. Τα κείμενα συλλέχθηκαν από την Ομάδα ΑΙΘΟΥΣΑ 10 με την πολύτιμη βοήθεια του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. (Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών) και υπό την καθοδήγηση της ιστορικής συμμβούλου Ειρήνης Σαρίογλου. Τα κείμενα είναι μαρτυρίες διάφορων ανθρώπων  που κατά καιρούς έχουν γραφτεί σε διάφορα βιβλία. Μεταξύ αυτων ενδεικτικά υπάρχουν αποσπάσματα από κείμενα των: Πηνελόπη Δέλτα, Γιώργου Σεφέρη, Μαρίκα Νίνου, Ομήρου Οδύσσεια, το χρονικό των 10 ημερών της Μολυβιάτη-Βενέζη Αγάπης κ.λπ.

Το έργο παρουσιάζεται φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο Δρόμος. Η παράσταση δημιουργήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την καταστροφή της Σμύρνης το 1922  και τον ξεριζωμό όλων αυτών των ανθρώπων.

Η ομάδα Αίθουσα 10, δουλεύει τα τελευταία χρόνια υπό την καθοδήγηση της Λίλυς Τέγου, σε στυλ αυτοσχεδιασμού και υπό την μορφή workshop και όταν υπάρχει αφορμή, το παρουσιάζουν σε μορφή παράστασης. Το όνομα τους βγήκε, σύμφωνα με την κυρία Τέγου, από μια αίθουσα διδασκαλίας στο ωδείο όπου συναντιόντουσαν οι τότε  μαθητές της κι εκείνη για να κάνουν μάθημα ή πρόβα.

 Η υπόθεση του έργου:

Σε πρώτο πλάνο ο πίνακας "Η καταστροφή της Σμύρνης" της Αδριανής Παπαλέκα σαν μια χρονοκάψουλα μας μεταφέρει από το 2022 στην εικόνα της μαύρης εκείνης ημέρας και περιόδου. Γυρνώντας στο σήμερα, στο 2022, δυο νεαρά κορίτσια κατά την διάρκεια του παιχνιδιού τους στο σπίτι της γιαγιάς, ανακαλύπτουν στην σοφίτα της μια βαλίτσα. Η βαλίτσα άνηκε στην γιαγιά τους. Την ανοίγουν και βρίσκουν μέσα γράμματα, φωτογραφίες, ημερολόγια, αναμνήσεις, κομμάτια της οικογενειακής και ιστορικής τους μνήμης. Σημείο εκκίνησης της παράστασης αυτής είναι η μικρασιατική καταστροφή της Σμύρνης και οι αλησμόνητες πατρίδες. Ένα μαγικό ημερολόγιο γεγονότων και ιστορίας ανοίγεται μαγικά μπροστά μας και ξεκινάνε οι ιστορίες η μία μετά την άλλη να ξεδιπλώνονται και να ζωντανεύουν με σάρκα και οστά μπροστά μας. Εικόνες και μνήμες που ανέθρεψαν γενιές και γενιές. Η Σμύρνη είναι μέσα μας. Βρίσκεται στο αίμα μας. Στο dna μας. Μέσα από τις μαρτυρίες των  ανθρώπων που έχασαν την πατρίδα τους και όχι μόνο, μεταφέρεται αριστοτεχνικά στους θεατές όλη αυτή η πίκρα εκείνου του καιρού. Οι άνθρωποι αυτοί που ξεριζώθηκαν από την Σμύρνη δεν γνώριζαν τι τους ξημερώνει την επόμενη ημέρα. Δεν γνώριζαν αν θα ζούσαν μέσα στις επόμενες ώρες. Όσοι κατάφεραν και έφυγαν, τα άφησαν όλα πίσω τους, πηγαίνοντας στην χώρα τους, χωρίς να ξέρουν τι τους περίμενε. Η υποδοχή τους από τους υπόλοιπους Έλληνες κάθε άλλο παρά θερμή ήταν. Για τους Έλληνες της ''εδώ Ελλάδας'', οι Έλληνες της Σμύρνης ήταν τουρκόσποροι, δεν ήταν καθαροί Έλληνες. Για τους Τούρκους οι Έλληνες της Σμύρνης πάλι ήταν εχθροί. Δεν τους αναγνώριζαν πουθενά. Μετακίνουνταν χωρίς να ανήκουν πουθενά, χωρίς πια να έχουν πατρίδα. Γιατί την πατρίδα τους τους την πήραν με την βία μέσα από τα χέρια τους. Συνολικά, το φθινόπωρο του 1922 έφθασαν στην Ελλάδα περίπου 900.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες. 900.000 ψυχές αιωρούμενες, πικραμένες, με αβέβαιο μέλλον, έχοντας χάσει το βιος και τους ανθρώπους τους. Έφυγαν από την πατρίδα τους αφού υπέστησαν κάθε μορφής βιασμού. Σωματικού, ψυχικού και υλικού. Η Τουρκική κυβέρνηση δεν τους άφησε να πάρουν μαζί τους τα υπάρχοντα τους πέρα από ελάχιστα χρήματα και μια βαλίτσα. Οι στρατιώτες άρπαζαν και λεηλατούσαν τα πάντα στο πέρασμα τους. Σπίτια, περιουσίες, ζωές. Γκρέμισαν κτήρια, σπίτια, εκκλησίες και σχολεία. Θανάτωναν ακόμα και βρέφη, βίαζαν γυναικόπαιδα, βασάνιζαν τους αιχμαλώτους. Τρόμος και θάνατος πλανιόταν παντού. Μάνες έχαναν τα παιδιά τους. Αδέρφια έχαναν τα αδέρφια τους. Ζευγάρια χωρίζονταν βίαια. Οικογένειες διαλύονταν. Όλοι ήταν σαν φαντάσματα. Οι διαταγές διαδέχονταν η μια την άλλη. Οι Τούρκοι τους έδιωξαν όλους με την τελευταία διαταγή. Παρέδιδαν τα κλειδιά των σπιτιών τους στους κατά τόπους αξιωματικούς. Ο έλεγχος αυστηρός. Δεν υπήρχε έλεος. Μπορούσαν να πάρουν μόνο λίγα πράγματα, όσα άντεχαν να κουβαλήσουν. 

...-ΕΕΕΕ...Δεν επιτρεπεται να σκοτώνεις.

-Γιατί δεν επιτρέπεται;...

---

...Γυρίστε πίσω πατριώτες...

Από παντού ακούγονταν φωνές και ουρλιαχτά. Κύματα φωτιάς είχαν κατακλύσει τα πάντα. Καημός, φόβος, ανασφάλεια, θρήνος, πόνος, πένθος επικρατούσε παντού. 

Λίγη Ιστορία:

Τα γεγονότα και οι ιστορίες  ξεκινάνε κάπου στο 1912. Τότε που άρχισαν οι διώξεις των Ελλήνων. Τότε που οι Έλληνες στέλνονταν στα τάγματα εργασίας. Βαλκανικοί πόλεμοι, (1912-13) Α' παγκόσμιος πόλεμος(1914-18) κι ένα σωρό γεγονότα συντελέστηκαν στο πέρασμα του χρόνου.

Στις 2 Μαΐου του 1919 απέπλευσε στην Σμύρνη ο ελληνικός στρατός με σκοπό να εγκαταστήσει ελληνική διοίκηση -υπό συμμαχικό έλεγχο- και να προστατεύσει τους χριστιανικούς, και όχι μόνο, πληθυσμούς από αυθαιρεσίες της Οθωμανικής διοίκησης. Αμέσως άρχισαν τα έκτροπα και οι δολιοφθορές. Ξεκίνησε ανταρτοπόλεμος καθώς οι Τούρκοι δεν είδαν με καλό μάτι την ελληνική διοίκηση. Ο ελληνικός στρατός ξεκίνησε μια αιματηρή εκστρατεία στα βάθη της Ανατολής. Κάναμε κι εμείς έκτροπα σαν ελληνικός στρατός στην εκστρατεία αυτή, που δεν είναι όμως της παρούσης να αναλύσω.

Τον Αύγουστο του 1920 υπογράφηκε τελικά η συνθήκη των Σεβρών, με την οποία γινόταν η οριστική παραχώρηση όλης της Θράκης (σχεδόν μέχρι την Κωνσταντινούπολη),  καθώς και η παραχώρηση της διοίκησης της περιοχής της Σμύρνης για 5 έτη στην Ελλάδα (με το δικαίωμα ενσωμάτωσής της μετά από δημοψήφισμα).Παράλληλα με τις επιτυχίες της ελληνικής διπλωματίας και του ελληνικού στρατού, στο τουρκικό στρατόπεδο επικρατούσε εμφύλια διαμάχη μεταξύ της στρατιωτικής και πολιτικής εξουσίας. Ο Κεμάλ Ατατούρκ είχε επαναστατήσει κατά του Σουλτάνου και είχε συγκροτήσει κυβέρνηση. Μετέφερε λοιπόν τη πρωτεύουσα της Τουρκίας από την Κωνσταντινούπολη, η οποία είχε καταληφθεί από τα συμμαχικά στρατεύματα, στην Άγκυρα. Από εκεί ο Ατατούρκ οργάνωσε συστηματικότερα την αντεπίθεση του προς δυτικά (Έλληνες) και ανατολικά (Αρμένιους). Η προέλαση του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα είχε τερματιστεί στη Μάχη στον Σαγγάριο τον Αύγουστο του 1921. Μετά τις αλλεπάλληλες πολιτικές αλλαγές στον Ελληνικό χώρο, φτάνουμε στο 1922, και στην αντεπίθεση του Κεμάλ προς τον Ελλ. στρατό. Στις 8 Σεπτεμβρίου οι πρώτοι Τούρκοι στρατιώτες μπήκαν στη Σμύρνη και στις 13 Σεπτεμβρίου (31 Αυγούστου σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο) ξεκίνησε η πυρκαγιά η οποία κατέστρεψε την ελληνική και την αρμενική συνοικία. Την ίδια μέρα τα τελευταία ελληνικά στρατεύματα αποχώρησαν από την Προύσα.Μέσα στις επόμενες μέρες οι Βρετανοί ήταν έτοιμοι να έρθουν σε σύγκρουση με τους κεμαλικούς για τον έλεγχο των Δαρδανελλίων, ενώ η Γαλλία ακολούθησε ρόλο μεσάζοντα, προσπαθώντας να αποτρέψει τον πόλεμο. Ωστόσο, στις 29 Σεπτεμβρίου ο Κεμάλ συμβιβάστηκε ώστε να μην επιτεθεί και υποσχέθηκε την αποστρατικοποίηση των Στενών, με τον όρο η Ανατολική Θράκη να περιέλθει στους Τούρκους. Έτσι οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και άνοιξε ο δρόμος για τη Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία υπογράφτηκε το 1923. Η Μικρασιατική Καταστροφή θεωρείται ως η μεγαλύτερη συμφορά του Νεότερου Ελληνισμού. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης ξεριζώθηκε από την προαιώνια πατρίδα του. Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και Αρμένιοι Χριστιανοί εξοντώθηκαν και οι υπόλοιποι ήρθαν ως πρόσφυγες, χωρίς τις περιουσίες τους, στην Ελλάδα. Το σχεδόν χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος έπρεπε τάχιστα να στεγάσει και να περιθάλψει αυτόν τον τεράστιο πληθυσμό. Τους έβαλαν αρχικά σε σκηνές και παραπήγματα. Έπειτα μετά από παράπονα, μετέφεραν κάποιους σε εκκλησίες ή σχολεία. Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, σαν το τελευταίο είδος ανθρώπου σε αξία.

Ιστορικές αναφορές, ιστορίες και μαρτυρίες μπαινοβγαίνουν στις ραφές αυτού του παραμυθιού και στα μπογαλακια απελπισίας και οδυρμού των ανθρώπων αυτών. 

 ...Δεν ήμασταν άνθρωποι εμείς...

Δεν ήμασταν άνθρωποι εμείς;...

Ο ερχομός των Μικρασιατών είχε τεράστιο αντίκτυπο στην χώρα μας. Δεν υπήρχε ούτε ένα σπιτικό που να μην είχε χάσει κάποιον στο ματωμένο αυτό ταξίδι από την πατρίδα στην νέα πατρίδα. Κανείς δεν ήξερε στην αρχή τι γίνεται καλά καλά. Με τον καιρό όμως απορροφήθηκαν όλοι στην τοπική κοινωνία. Συμβίωσαν ειρηνικά, παρόλο που στην αρχή δεν τους δέχτηκαν με τις καλύτερες προθέσεις. Γειτονιές όπως η Καισαριανή, η Κοκκινιά κλπ. ήταν από τις πρώτες που γέμισαν με σκηνές στην αρχή, με προσφυγικά σπίτια στην συνέχεια. Το Δουργούτι, ο Ασύρματος, η Νέα Σμύρνη, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Σμύρνη, Νέα Ερυθραία. Οι ασθένειες και η πείνα θέριζαν. Η απελπισία και η εξουθένωση υπήρχε στα πρόσωπα όλων. Θρηνούσαν. Τους ανθρώπους τους. Τα σπίτια τους. Την πατρίδα τους.

Φέρανε γεύσεις και μυρωδιές, μουσικές και πόνο.

 Οι νεαρές μικρασιάτισσες προσπαθούσαν να παντρευτούν για να αποκατασταθούν. Οι ντόπιες ελληνίδες τις κακόβλεπαν σαν απειλή, μιας και τους έτρωγαν τους γαμπρούς. Άλλες κατέληγαν στα μπορντέλα και τις αποκαλούσαν παστρικές. Διότι οι ιερόδουλες ήταν οι μόνες που πλένονταν τόσο συχνά όσο οι μικρασιάτισσες, καθώς υποδέχονταν πλήθος πελατών καθημερινά. Η ρετσινιά αυτή στο τέλος κόλλησε, και αποκαλούσαν γενικά τις μικρασιάτισσες παστρικές, καθώς πλένονταν πολύ και ήταν πολύ κοκέτες, αρχοντογυναίκες. Οι μικρασιάτισσες στιγματίστηκαν ως ''αμφιβόλου ηθικής'' από την ίδια την τοπική κοινωνία, από τα αδέρφια τους, από τους άλλους Έλληνες.

...Δεν είμαι Ξένος...

Και κάπως έτσι πέρασαν τα χρόνια. Κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα.

Οι συντελεστές:

Η σύνθεση, σύλληψη της όλης ιδέας και η Σκηνοθεσία είναι της Λίλη Τέγου. Απέδωσε με αμέριστη ευαισθησία, ειλικρίνια, σεβασμό τις μαρτυρίες που συνέλεξε η θεατρική ομάδα προς παρουσίαση. Ευρυματική κι ευκίνητη καθοδηγεί με μαεστρία την ''σημαία'' της ομάδας αυτής.Η όλη προσέγγιση της σκηνοθέτιδας, με όπλο ένα υλικό άκρως συγκινητικό, δημιουργεί προς το κοινό μια ατμόσφαιρα νοσταλγική, σαν να ξετυλίγεται ένας "πεζός" αμανές μπροστά σου, γεμάτος λυρικές εξάρσεις και έντονο συναισθηματισμό.

Ο θίασος (Βαργιανίτη Ιωάννα, Δαμουλή Πέγκυ, Δημητροπούλου Ευαγγελία, Κυρκοπούλου Αγγελική, Κωστοπούλου Μαρίτα, Παλαιολόγος Ερρίκος, Πονηράκη Μαριάννα, Σιδηρόπουλος Σταύρος, Σταυροπούλου Βαλεντίνα, Τέγου Λίλη, Τσιάπλας Θάνος, Χατζηρόδου Αναστασία) είχε εκπληκτική σκηνική χημεία. Απέδωσαν όλοι, ένας προς έναν και μία προς μία, με μεγάλη πειστικότητα  τους ρόλους τους. Μας μετέδωσαν όλο τον οδυρμό και τον πόνο των ανθρώπων αυτών. Με συγκίνησαν ιδιαίτερα οι ιστορίες τους.

Η Μουσική του Allen Grey  ήταν άκρως ρυθμική, σαν χτύποι ενός παλιού ρολογιού. Εξαιρετικά ευρηματικές οι επιλογές των μουσικών κομματιών στο να μας μεταφέρουν πίσω στο χρόνο. Μεγάλο συν της παράστασης τα μουσικά live μέρη της κυρίας Τέγου που συνόδευσε διακριτικά με την κιθαρίτσα της.

Οι φωτισμοί των Λίλυ Τέγου και Μαρίτας Κωστοπούλου δημιουργούσαν την κατάλληλη αισθαντικότητα ανά σκηνή. Προσέδιδαν μια ονειρική διάσταση στην παράσταση. Όλα μαζί συνέθεσαν μια αίσθηση ότι βρισκόμαστε μέσα σε ένα παραμύθι. Ένα παραμύθι που είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. Ένα παραμύθι που κυριαρχεί ο τρόμος και η σκληρότητα.

Τα κοστούμια, οι χορογραφίες, τα λιτά σκηνικά  ήταν απόλυτα ταιριαστά κι αυτά, χωρίς σκηνικές φλυαρίες. Συνοδεύουν με ακρίβεια την κάθε συναισθηματική αλλαγή των ηρώων.

 ...Μια υποχρέωση που έχουν οι άνθρωποι, είναι η διατήρηση στη μνήμη των γεγονότων, που σημάδεψαν την ιστορία τους. Χρέος μας είναι να μην ξεχνάμε. Για να σταματήσει να «επαναλαμβάνεται» η ιστορία...

 Η παράσταση ''Με μια βαλίτσα'' μετά από 8 συνεχόμενα sold out, ολοκληρώνει το θεατρικό της ταξίδι σε μια εβδομάδα. Την Πέμπτη, 5/1/23 στις 21:15 είναι η τελευταία παράσταση της ομάδας αυτής. Σπεύσατε!

------

Πληροφορίες:

Συλλογή κειμένων: Ομάδα ΑΙΘΟΥΣΑ 10

Σύνθεση / Σύλληψη / Σκηνοθεσία: Λίλη Τέγου

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Βαργιανίτη Ιωάννα, Δαμουλή Πέγκυ, Δημητροπούλου Ευαγγελία, Κυρκοπούλου Αγγελική, Κωστοπούλου Μαρίτα, Παλαιολόγος Ερρίκος, Πονηράκη Μαριάννα, Σιδηρόπουλος Σταύρος, Σταυροπούλου Βαλεντίνα, Τέγου Λίλη, Τσιάπλας Θάνος, Χατζηρόδου Αναστασία.

Μουσική: Allen Grey

Φωτισμοί: Λίλη Τέγου, Μαρίτα Κωστοπούλου

Art Director: Ρένα Σανταμούρη με την RS Architecture + Design Studio

Ιστορικός Σύμβουλος: Ειρήνη Σαρίογλου

Φωτογράφιση: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος

Post Production & Editing: Μανώλης Πετρής

Σκηνοθέτης Trailer: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος

Παραγωγή: Ομάδα ΑΙΘΟΥΣΑ 10

Εκτέλεση Παραγωγής: Medea Pictures

Εισιτήρια:
Γενική Είσοδος: €14

Μειωμένο: €11, (Φοιτητικό, ανέργων, πολυτέκνων, ΑμεΑ, 65+)

Ομαδικό: (10+εισιτήρια) €11

Ατέλεια ΣΕΗ, ΕΕΣ: €0 Κατόπιν Διαθεσιμότητας

Θέατρο ΔΡΟΜΟΣ
Αγίου Μελετίου - 25 & Κυκλάδων, Κυψέλη, Αθήνα, Tηλ. 210 88 18 906 (Ο χώρος είναι πλήρως προσβάσιμος για ΑμεΑ)

Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

και Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Εισιτήρια μέσω του viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου ΔΡΟΜΟΣ.