Όσο μικρότερο το πόνημα -σε ποίηση, πεζογράφημα ή κινηματογραφική δημιουργία- τόσο πιο συμπυκνωμένος ο λόγος, τόσο ισχυρότερο το μήνυμα. Τόσο πιο δεξιοτέχνης ο καλλιτέχνης -εδώ η σκηνοθέτης- που το παραδίδει στο κοινό.

Η ταινία της Βίβιαν Παπαγεωργίου «Κρίση» είναι μια ποιητική δημιουργία 9 μόλις λεπτών. Χωρίς πρόσωπα επί της οθόνης, αλλά με τις φωνές, τις οιμωγές, τον λόγο πολλών ανθρώπων, των οποίων τον βάσανο ή τον αγώνα ακούμε σαν υπόκρουση σε στίχους του Ντάντε Αλιγκιέρι. Ο τίτλος και το θέμα της ταινίας «παίζουν» με τη διττή, στα ελληνικά, έννοια της λέξης, υπονοώντας πως αυτό που ζούμε ως κοινωνική-οικονομική κρίση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια προσομοιάζει με μια κρίση ευρύτερη, άχρονη και μυστηριακή, όπως αυτή που περιγράφει η αριστουργηματική πένα του Δάντη στην «Κόλαση», μέρος της «Θείας Κωμωδίας». Οι ψυχές των ανθρώπων υποφέρουν σαν να βιώνουν μια κόλαση επί της γης. Βασανίζονται από την κρίση, σαν τις ψυχές που μαρτυρούν στη μετά θάνατον διάστασή τους...

Ο λόγος του Δάντη στη μετάφραση του 1894, με την ιερατική απόδοσή του από τον Τάσο Αποστόλου, η εξαιρετική φωτογραφία της ταινίας (χαρακτηριστικό το πέρασμα της κάμερας της Παπαγεωργίου από τον ουρανό των νεκρών στον «ζωντανό» ουρανό της Αθήνας), το τραγούδι-ψαλμός σε μουσική του Αθανάσιου Νάστου, το εξαιρετικό παίξιμο των μουσικών, εντείνουν την παραπάνω ιδέα, σαν να προσφέρουν ένα επιπλέον «κλειδί», ένα μυστικό κώδικα κατανόησης: όπως οι ψυχές πρέπει να λυτρωθούν από τα βάρη που τις φυλακίζουν στο πουργκατόριο, έτσι «...Να νικήσουμε εμείς την μάχη πρέπει» -εδώ και τώρα. Το ζητά ο Ποιητής, το καλεί η ανάγκη, το θυμίζει ο ουρανός που ορίζει και ελευθερώνει...

Στην ταινία της Βίβιαν Παπαγεωργίου το επίγειο διευρύνεται, επεκτείνεται, αποκτά μεταφυσικές διαστάσεις. Η «κρίση» (με αφορμή την κοινωνικο-οικονομική συγκυρία) ξεκινάει στη γη, για να ολοκληρωθεί αλλού. Τίποτα δεν είναι μονοσήμαντο, ή σαφώς διαχωρισμένο από τη συμβολική προβολή του. Η πραγματικότητα καταγράφεται στον αντίλαλό της.

krisi

Ο οδυρμός των προσφύγων, οι κραυγές των αγανακτισμένων, ο βασανισμός των ψυχών μπερδεύονται ονειρικά, διαχέονται το ένα στο άλλο, όμως το φιλμ δεν εξαντλείται στο εικαστικό και ποιητικό του λεξιλόγιο: «Και όμως. Να νικήσουμε εμείς την μάχην πρέπει», επιμένει και κλείνει η ταινία.

Η λιτή κινηματογράφηση και η εσωτερικότητα των εικόνων βοηθούν το μήνυμα της «Κρίσης» να παραμείνει ανεξίτηλο. Η δύναμη των καθαρών πλάνων είναι πολύ μεγαλύτερη από οποιοδήποτε βαρύγδουπο ύφος.

Κλείνοντας, ένα «εύγε» στο μεράκι του Έλληνα κινηματογραφιστή που -κυριολεκτικά, σ’ αυτή την περίπτωση- «με μια κάμερα στον ώμο» αψηφά την οικονομική δυσχέρεια, την αντιξοότητα του καιρού, τη δημιουργική ανασφάλεια και εφορμά για να κατακτήσει, υλοποιώντας το, το όνειρό του...

Ταυτότητα ταινίας: Μικρού μήκους, Ελλάδα, 2019

Διάρκεια: 9 λεπτά

Σκηνοθεσία: Βίβιαν Παπαγεωργίου | Αφήγηση-Φωνητικά: Τάσος Αποστόλου | Μοντάζ: Μαρία Κουνάβη | Διόρθωση χρώματος: Μιχάλης Ασθενίδης | Πρωτότυπη μουσική: Αθανάσιος Νάστος | Πιάνο: Στέφανος Νάσος | Βιολί: Γεράσιμος Νάσος | Τσέλο: Χριστίνα Κούτρου | Φαγκότο: Χρύσα Στρογγύλη | Ηχογράφηση & μίξη πρωτότυπης μουσικής: Γιάννης Μαλάφης | Βοηθός ηχολήπτη: Κώστας Κατσαντώνης | Studio ηχογράφησης πρωτότυπης μουσικής:LABMAT, ΕΚΠΑ/Μουσικό Τμήμα | Σχεδιασμός ήχου: Κώστας Χαλιάσας | Μίξη ήχου: Βάλια Τσέρου | Studio μίξης:Echo Studio | DCP (Digital Cinema Package): Indi Mind Films Studio, Διαμαντής Καραναστάσης