1. Ο ρόλος του Θεόφιλου Τσάφου είναι βαθιά προκλητικός. Πώς τον προσέγγισες χωρίς να ταυτιστείς και ταυτόχρονα χωρίς να τον δαιμονοποιήσεις;

1. Πράγματι, ο ρόλος του Θεόφιλου Τσάφου στην "ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΦΑΣΙΣΤΑ" («Η Απολογία του Θεόφιλου Τσάφου», όπως ήταν ο αρχικός τίτλος) του συγκλονιστικού έργου του Νίκου Κούνδουρου, είναι ένας σταθμός για τη δική μου πορεία. Ένας ρόλος μοιραίος θα έλεγα για μένα, που σπάει κόκαλα κυριολεκτικά εξ αιτίας των τεχνικών και υποκριτικών του απαιτήσεων. Ήμουν τυχερός που συνεργάστηκα και τότε όπως και τώρα με τη Γιώτα Κουνδουράκη που μου στάθηκε σε όλη την πορεία της δουλειάς. Όσον αφορά το τωρινό του ανέβασμα, μετά από αρκετά χρόνια πείρας στο θέατρο και δουλειάς πάνω σε δύσκολους ρόλους, μπορώ να πω πως η πρόκληση ήταν διπλή και ο πήχης κατά πολύ ψηλότερος. Ουσιαστικά τα βάζω πάλι με τον εαυτό μου, αυτόν ανταγωνίζομαι. Η ευθύνη κι η αγωνία μου μεγάλη κι όφειλα να δουλέψω ψύχραιμα και μεθοδικά, προσδίδοντας καινούρια στοιχεία και λεπτομέρειες στην σκιαγράφηση ενός τόσο δύσκολου ρόλου. Οι ταχύτητες της δουλειάς αν και εξαντλητικές, απαιτούσαν όλο και μεγαλύτερα φορτία ενέργειας αλλά και φοβερή συγκέντρωση κι ευελιξία από εμένα. Η ιδιαιτερότητα ενός τέτοιου παθολογικού χαρακτήρα, ζητάει ταύτιση και αποστασιοποίηση μαζί, πάθος και ψυχρή λογική σε ίσες δόσεις. Δηλαδή μια τέλεια ισορροπία πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί, στο οποίο καλούμαι να βηματίζω προσεκτικά σε κάθε παράσταση. Ο αβυσσαλέος διχασμός του χαρακτήρα του Θεόφιλου μέσα από το αριστουργηματικό κείμενο του Νίκου Κούνδουρου κάνει τον ρόλο όχι απλά πρόκληση, αλλά εμπειρία ζωής για τον ηθοποιό. Τον Θεόφιλο τον αγάπησα αναγκαστικά, τον κατανοώ μέσα στις αντιφάσεις και τα αδιέξοδά του χωρίς να τον κρίνω την ώρα που τον ερμηνεύω και ταυτίζομαι, παθιάζομαι μαζί του όσο είναι ζωντανός πάνω στην σκηνή. Σαν να μην τον διαχωρίζω από τον εαυτό μου εκείνη την ώρα, σαν να είμαι εγώ αυτός. Όμως ταυτόχρονα ο ηθοποιός, κοιτάει πάντα απέναντι σαν διπλοτυπία και με το πίσω μέρος του μυαλού τον κάθε ρόλο σαν ένα τρίτο πρόσωπο κι έτσι μπορεί να τον ελέγχει. Οι δυσκολίες εδώ είναι τεράστιες, αλλά η έλξη που μου ασκεί ένας τέτοιος χαρακτήρας είναι τόσο έντονη, που μόνο σαν ευτυχή πρόκληση βλέπω πια το γεγονός ότι τον ξανασυναντώ μετά από τόσα χρόνια. Θυμάμαι ένα συγκινητικό περιστατικό από τότε, στην γενική δοκιμή από το πρώτο ανέβασμα, διαπίστωσα ότι Κούνδουρος ήταν από κάτω στη πλατεία και παρακολουθούσε. Τελειώνοντας το σπαραχτικό φινάλε, τον πλησιάζω όλο αγωνία και τον ρωτάω: "Τι γίνεται?" Εκείνος με κοίταξε με υγρά μάτια και μου είπε "Νικόλα, πάμε για τη νίκη!...Και πέσαμε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου δακρύσμένοι κι οι δύο... "Είναι σαν βουνό, που πρέπει κάθε φορά να το ανεβαίνω" του είχα πει τότε... Και το λέω ακόμα....

2. Πες μας λίγα λόγια για το έργο.

2. Το έργο γράφτηκε από τον Νίκο Κούνδουρο την δεκαετία του ’70 στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας του, αντικαθρεφτίζει όλο το κλίμα του αδιέξοδου της περιόδου των Συνταγματαρχών και είναι ένα συνταραχτικό κείμενο σε μορφή ψυχογραφήματος. Όπως είναι γνωστό, πρωτοποπαίχτηκε πάλι από εμένα και κάτω από την καθοδήγηση της ίδιας σκηνοθέτη, το 2010-11 στο τότε Θέαττο Άλεγκτον και συνεχίστηκε για δεύτερη σαιζόν στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, δηλαδή πριν περίπου δεκαπέντε χρόνια, όσο ο Κούνδουρος ήταν ακόμα έν ζωή. Οι κριτικές, η αποδοχή του κοινού ήταν πολύ ενθουσιώδεις και τότε. Η δε σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα δείχνει ότι τίποτε σχεδόν δεν άλλαξε από τα μαύρα εκείνα χρόνια της χούντας όσον αφορά τον φανατισμό και την δύναμη που αυτός ασκεί στον ανθρώπινο ψυχισμό.
To έργο αποτελεί μια βαθιά τομή, στη ψυχή και στη δομή του μυαλού ενός ανθρώπου που ο φανατισμός τον κάνει δολοφόνο και κάνει το έργο εξαιρετικά επίκαιρο και διαχρονικό. Ο δογματισμός και η εμμονή του ήρωα να φανεί αντάξιος μιας μυστικής αποστολής, τον φτάνει στην παράνοια και το έγκλημα.
Περνά όλα τα γεγονότα που τον οδήγησαν στο φόνο της μοναδικής γυναίκας που αγάπησε, κλαίει, απειλεί και καταγγέλλει μια κοινωνία που δημιουργεί δολοφόνους.
Τα χέρια του γίνονται όπλα φονικά και πνίγει τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε στη ζωή του... έτσι απλά.... την ώρα της ερωτικής πράξης. Η εξουσία βέβαια δεν σέβεται τους χαβιέδες της και δεν τον στήριξε ποτέ κατά την διάρκεια της δίκης. Είναι ένα έργο νυστέρι στη ψυχή ενός δολοφόνου, αλλά και μιας κοινωνίας που φτιάχνει δολοφόνους.

3. Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τέτοια πρόσωπα ως "τέρατα". Εδώ, όμως, βλέπουμε έναν άνθρωπο να απολογείται. Ποιο είναι το μεγαλύτερο ρίσκο αυτής της οπτικής;

3. Οι απλοί δολοφόνοι απολογούνται. Οι φασίστες ποτέ. Η μεγάλη διαφορά είναι αυτή με τον Θεόφιλου. Η ιδεολογία του και η πίστη του σ'αυτην είναι το μεγάλο του επιχείρημα και το δυνατό του - έτσι - νομίζει - όπλο κι άλλωθι. Ο ίδιος δε, δεν απολογείται ποτέ ουσιαστικά. Παρουσιάζεται, αυτοπροβάλλετει, ναρκισσεύεται για τα κατορθώματά του μπροστά στην εξουσία. Σχεδόν χωρίς να τον νοιάζει πραγματικά αν θα έχει την επιείκειά της για το έγκλημά του. Και προσπαθεί με κάθε τρόπο να φανούν "ευγενή" τα κίνητρα του γι'αυτό.
Επίσης: τα τέρατα ζουν ανάμεσά μας.

4. Ως ηθοποιός, ποια ήταν η μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση στην προετοιμασία σου για αυτόν τον μονόλογο;

4. Η δυσκολία έχει να κάνει εξίσου με τις τεχνικές απαιτήσεις του ρόλου τον χειρισμό κίνησης - φωνής, τα απότομα περάσματα από αφήγηση σε παρόντα χρόνο σε ζωντανή αναπαράσταση των γεγονότων του παρελθόντος αλλά κυρίως με την εσωτερική διαδρομή, την πορεία από την γνωριμία με έναν χαρακτήρα περίπλοκο και αντιφατικό στην πραγματική καλλιτεχνική ταύτιση. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο για έναν τέτοιο ο ρόλο, η κατανόηση ως ένα βαθμό κι η "συμπόνοια" είναι και πάλι ο μοναδικός δρόμος για τον ηθοποιό. Τον αγάπησα τον Θεόφιλο, όχι βέβαια γιατί συμφωνώ ή ταυτίζομαι μαζί του ιδεολογικά, σε καμία περίπτωση, αλλά γιατί για να τον ενσαρκώσω, ταξίδεψα στους δαιδάλους του άρρωστους μυαλού του μέχρι να τον καταλάβω καλά - όχι να τον δικαιολογήσω. Γνώρισα και προσπάθησα να καταλάβω βαθιά πάντως τον ψυχισμό του και τι τον οδήγησε σύμφωνα με αυτόν τον ψυχισμό στον φανατισμό και τελικά στο έγκλημα. Είναι σχεδόν παιδική η πίστη του στις ιδέες του και στην εξουσία που τον αφήνει στο τέλος "ακάλυπτο, να τα βγάλει πέρα μόνος του". Αυτό τον κάνει ακόμα πιο τρομακτικό και θα έλεγα σπαρακτικό.

5. Τι καινούργιο φέρνει η δεύτερη χρονιά της παράστασης; Έχει αλλάξει κάτι στη σκηνοθετική προσέγγιση ή τη δική σου ερμηνεία;

5. Η ερμηνευτική προσέγγιση και η σκηνοθετική γραμμή είναι σχεδόν η ίδια. Αλλά φυσικά μετά από 15 χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο, στην Ελλάδα, στην κοινωνία, στην Τέχνη. Όπως είναι φυσικό, έχουμε αλλάξει, ωριμάσει κι εμείς. Το έργο προσεγγίζεται άρα μοιραία με έναν πιο άμεσο και ουσιαστικό τρόπο, με τα χρόνια έχει νομίζω βαθύνει η ερμηνεία κι έχουν φωτιστεί λεπτομέρειες που κανείς μας ίσως δεν υποψιάζονταν στο αρχικό ανέβασμα του έργου. Είναι πολύ δημιουργική αυτή η διαδικασία της "θητείας" πάνω σε έναν ρόλο μέσω της επανάληψής του σε άλλο ανέβασμα και με εμπλουτίζε σαν ηθοποιό εξελίσσοντάς με καλλιτεχνικά. Στην μοντέρνα ματιά της παράστασης συμβάλλει σημαντικά κι ο αγαπητός συνεργάτης από τα παλιά Νίκος Γιαβρόπουλος, με το πολύ ιδιαίτερo video-art που έχει επιμεληθεί την παράσταση.

6. Σχέδια για το μέλλον;

6. Υπάρχει ανάμεσα σε άλλες μια πρόταση για ένα έργο του γερμανικού εξπρεσσιονισμού, που ακόμα δεν είναι ανακοινώσιμος ο τίτλος, όπως και για ένα πολύ δημοφιλές κλασικό μπουλβάρ για δύο πρόσωπα με ρολίστικες όμως ερμηνευτικές απαιτήσεις.

Πληροφορίες και εισιτήρια παράστασης: https://www.ticketservices.gr/event/mikros-kerameikos-h-gennisi-enos-fasista/?lang=el