Είδαμε την Πανούκλα στο θέατρο 104.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ:

14/10/2024

Είδαμε την Πανούκλα στο θέατρο 104.

ΕΙΔΑΜΕ Γράφτηκε από Χρύσα Κοκκίνου Σεπτέμβριος 29 2022 μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς

Είδαμε την Πανούκλα στο θέατρο 104.

Μετά από μια δύσκολη διετία για όλους, κ ειδικά για το χώρο του θεάματος, η βραβευμένη παράσταση της Ομάδας GAFF επέστρεψε αυτό το φθινόπωρο στο ζεστό και αγαπημένο χώρο του θεάτρου 104 για 7 ακόμα παραστάσεις. Μιας και πέρσι με τους περιορισμούς λόγω του Covid-19 και τα συνεχή sold out δεν κατάφερα να τη δω, με το που έμαθα ότι ξαναπαίζεται έσπευσα να τη παρακολουθήσω έχοντας ακούσει τα καλύτερα από φίλους και γνωστούς.

Ο Αλμπέρ Καμύ ( 7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960) ήταν ένας από τους πιο δημοφιλείς κι αγαπημένους Γάλλους φιλόσοφους του 20ου αιώνα. Οι ιδιότητες του ήταν πολλές. Οι σημαντικότερες εξ'αυτών ήταν:λογοτέχνης, συγγραφέας, πολιτικός συντάκτης, λογοτεχνικός κριτικός, παραλογιστής φιλόσοφος, αγωνιστής της Γαλλικής αντίστασης και ποιητής, και ένας από τους εισηγητές του παραλογισμού. Ήταν επίσης ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Έγινε παγκοσμίως γνωστός για τα μυθιστορήματα του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Η πανώλη ή πανούκλα γνωστή από την αρχαιότητα, σύμφωνα με το wiki, είναι οξεία λοιμώδης νόσος, που προκαλείται από το βακτήριο Yersinia pestis (παστερέλλα του Υερσέν).Ο «μαύρος θάνατος», όπως ονομάστηκε η πανώλη, έγινε γνωστή ως η μεγαλύτερη πανδημία στην ανθρώπινη ιστορία. Σάρωσε την Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και προήλθε από την Κεντρική Ευρασία και συγκεκριμένα από την περιοχή του σημερινού βορείου Κιργιστάν.

Η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο από το τσίμπημα ψύλλων, που παρασιτούν σε άρρωστο μαύρο αρουραίο. Μεταδίδεται εύκολα και γρήγορα με άμεση ή έμμεση επαφή, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις πνευμονικής εντόπισης, οπότε μεταδίδεται ακόμα και με τα σταγονίδια. Είναι βαριάς μορφής ασθένεια, με υψηλό πυρετό και τοξική κατάσταση. Η ασθένεια εμφανίζεται σε τρεις μορφές: βουβωνική (έντονη αιμορραγική λεμφαδενίτιδα), πνευμονική, που είναι ιδιαίτερα μολυσματική μορφή (βαριά πνευμονία) και σηψαιμική.Η λέξη προέρχεται από το ουσιαστικοποιημένο επίθετο ο, η πανώλης (-ους), το πανώλες. Εννοείται ότι προσδιορίζει το ουσιαστικό νόσος (πανώλης νόσος) και σημαίνει την ασθένεια που καταστρέφει τα πάντα. Για τον ίδιο λόγο έχει χρησιμοποιηθεί και για άλλες πανδημίες.

Η Πανούκλα (La peste) γράφτηκε κι εκδόθηκε στα γαλλικά το 1947. Το είδος της είναι μυθιστόρημα του παραλογισμού. Παρουσιάζει τα γεγονότα μιας ξαφνικής επιδημίας πανώλης που λαμβάνει χώρα στο Οράν, στην Αλγερία (γαλλική επαρχία) από το 1940 και μετά. Το κείμενο του Καμύ μας παρουσιάζει μία αρχικά ήσυχη πόλη, που όλα κυλούν με ήρεμους, επαναληπτικούς ρυθμούς. Μια μέρα ξαφνικά η πόλη αυτή μαστίζεται από μια επιδημία, που μεταδίδουν τα μολυσμένα ποντίκια στους ανθρώπους. Εν μία νυκτί μόλις γίνεται γνωστή η ύπαρξη της επιδημίας και των πραγμάτων που προκαλεί σε όποιον μολύνεται σπέρνεται παντού η παράνοια, ο φόβος, ο πανικός και η καχυποψία. Μπροστά στη πιθανότητα του θανάτου, οι πολίτες αλλάζουν, γίνονται εχθρικοί ο ένας με τον άλλον και παύει να υπάρχει η εμπιστοσύνη και η ασφάλεια. Οι πολίτες κολλάνε ο ένας μετά τον άλλο, και πέφτουν νεκροί σωρηδόν. Η εξουσία της πόλης εξαγγέλλει τους νέους κανόνες που περιορίζουν τους ανθρώπους για το κοινό καλό. Ο εγκλεισμός και η μοναξιά τρελαίνουν ακόμα και τους αμόλυντους πολίτες.

Πρωταγωνιστής όλων αυτών των γεγονότων ο γιατρός Μπερνάρντ Ριέ, ο οποίος βρίσκει έναν νεκρό αρουραίο στο χωλ του κτιρίου όπου διαμένει. Αμέσως το αναφέρει στον θυρωρό του κτιρίου, ο οποίος όμως πιστεύει πως πρόκειται για κάποιο είδους φάρσας. Ο γιατρός όμως συνεχίζει να βρίσκει νεκρούς αρουραίους σε διάφορα σημεία της πόλης. Όλη η πόλη αρχίζει να μιλάει για αυτούς τους αρουραίους που βγαίνουν από τους υπονόμους λόγω της πείνας που μαστίζει το είδος τους. Τα πράγματα όμως παίρνουν άλλη τροπή και μια επιδημία πανούκλας εμφανίζεται.

Παρότι το έργο ξεκίνησε να ετοιμάζεται πολύ πιο πριν από την πανδημία, έφτασε να παρουσιαστεί στην πιο κρίσιμη και ταιριαστή περίοδο, την εποχή της πανδημίας του Covid-19. O εφιάλτης κι ο τρόμος που βίωσε η ανθρωπότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, μου έκανε γνώριμα αρκετά σημεία της παράστασης αυτής. Ο θίασος κατάφερε μέσα σε 70 λεπτά να μας μεταδώσει μια παρεμφερή είκονα όσων ζήσαμε τη τελευταία διετία με απόλυτη ακρίβεια, παρότι το έργο γράφτηκε 75 χρόνια πριν.

«Υπάρχουν στον άνθρωπο περισσότερα πράγματα να θαυμάσεις απ’ όσα μπορείς να περιφρονήσεις».

H Σκηνοθεσία της Σοφίας Καραγιάννη με την πολύτιμη βοήθεια της Βασιλικής Διαλυνά (βοηθός σκηνοθέτη) ήταν αριστοτεχνικά δοσμένη, αφαιρετική, γεμάτη ουσία και συμβολισμούς. Δεν είναι τυχαίο το ότι φέτος παρέλαβε το Βραβείο σκηνοθεσίας Διεθνούς Ρεπερτορίου της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών Διεθνούς Ρεπερτορίου 2021 για την Πανούκλα. Κατάφερε να μας μεταδόσει με αισιοδοξία και χιούμορ τα ζοφερά αυτά γεγονότα. Είναι επίσης φανερό ότι δούλεψε έντονα την σωματικότητα των ηθοποιών. Σε αυτό σαφώς συνέβαλλε και η Μαργαρίτα Τρίκκα που επιμελήθηκε την κίνησης της ομάδας GAFF, με τέτοιο τρόπο που εξύψωσε κι άλλο τις ερμηνείες των ηθοποιών. Οι επαναληπτικές κινήσεις των ηθοποιών μας μετέδιδαν με μαεστρία την εξάπλωση της πανούκλας, τον τρόμο και όσα βίωναν οι άνθρωποι σε αυτή τη πόλη. Η μετάφραση – Δραματουργική επεξεργασία έγινε από τη Σοφία Καραγιάννη και τον Μιχάλη Βραζιτούλη.

Τα λιτά σχεδόν αφαιρετικά σκηνικά και τα υπέροχα κοστούμια της Κωνσταντίνα Κρίγκου συνέβαλλαν με μεγάλη επιτυχία στην λειτουργία του έργου. Μας εξέπληξε έντονα η ανθρωπίνων διαστάσεων ποντικότρυπα-πύλη της πόλης από όπου μπαινόβγαινε ο θίασος επί της σκηνής. Επίσης τα παπούτσια που μάζευε ο γιατρός Ριέ από τους νεκρούς που έπεφταν στο πεδίο της μάχης της πανώλης, μου θύμισαν ένα μνημείο στην Ουγγαρία που χα δει κάποτε. Στην γέφυρα των Αλυσίδων στις όχθες του Δούναβη στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, υπάρχει το μνημείο των 40 μπρούτζινων ζευγαριών παπουτσιών. Το μνημείο αυτό συμβολίζει τους 550.000 Ούγγρους Εβραίους που έχασαν την ζωή τους στο διάστημα 1944-45 από τους Ναζί. Λίγο πριν την εξόντωση τους τους υποχρέωναν να βγάλουν τα παπούτσια τους. Επίσης μου θύμησε και τη στοίβα παπουτσιών που υπήρχαν στο Άουσβιτς των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στο στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς-Μπίρκεναου κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου.

Η μουσική του Στάθη Δρογώση έδινε λυρική ένταση στις ερμηνείες των ηθοποιών. Ταλαντούχος, χαμηλών τόνων και σίγουρα ήταν ένα από τα δυνατά κρυφά χαρτιά της παράστασης.
Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου είχαν αρκετές εναλλαγές, που έντυναν και τις εσωτερικές και τις εξωτερικές εναλλαγές του ψυχισμού των ηθοποιών-χαρακτήρων του έργου. Δημιουργούσε με μεστρία την κατάλληλη ατμόσφαιρα προσπαθώντας να φωτίσει ακόμα και τις πιο μύχιες συναισθηματικές ισορροπίες του κειμένου του Καμύ.

Τι να πρωτοπεί κανείς για τον θίασο και τις ερμηνείες της παράστασης αυτής. Η χημεία τους στην σκηνή ήταν εμφανής, συνεχής και η ροή του έργου μας πήγαινε χωρίς ανάσα.

Ο γνωστός, ταλαντούχος και πολύ αγαπημένος μας Ιωσήφ Ιωσηφίδης υποδύεται τον ανθρωπιστή γιατρό Μπερνάρντ Ριέ, που 'ναι πάντα δίπλα στους συνανθρώπους του και που προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους βοηθήσει. Ο Ριέ διανύει το προσωπικό του γολγοθά με το πρόβλημα υγείας της γυναίκα του, παρόλα αυτά καταφέρνει να μείνει η μόνη φωνή της λογικής μέσα σε όλο αυτό τον κυκεώνα αλλαγών. Ο Ιωσήφ απλός, σοβαρός, αποτυπώνει με απόλυτη επιτυχία το πάθος και την αφοσίωση του Ριέ στην ανθρωπότητα και στο ιατρικό επάγγελμα.

Ο Κωνσταντίνος Πασσάς υποδύεται πολλά πρόσωπα της πόλης, τον θυρωρό Μισέλ, διάφορους αστούς, έναν γιατρό, και μέσα σε όλα αυτά τα πρόσωπα και τις εξουσίες της πόλης τον Παπά (πιστέψτε και θα σωθείτε) και τον δήμαρχο/νομάρχη. Μας εξέπληξε με την δυναμική του υποκριτικού του ταλέντου και με την αποτύπωση στο κορμί του όλης της έντασης του εκάστοτε ρόλου που υποδύετο. Σε κάποιο σημείο βλέποντας τον να παίζει στο έργο μου φάνηκε ότι αντίκρυσα τον Χίτλερ. Θεωρώ πως δεν ήταν τυχαίο, καθώς το έργο, μιλάει με έναν αλληγορικό τρόπο για την άνοδο του ναζισμού και τις τις καταστροφικές συνέπειες της έλευσής του. Το τέρας του Ναζισμού εξάλλου απείλησε το παρελθόν μας, απειλεί πάντα το παρόν μας υπό άλλες μορφές αλλά φυσικά απειλεί και το μέλλον μας.

Ο Δημήτρης Μαμιός, γνωστός σε όλους από το ρόλο του Μύρου στο Σασμό, ήταν μια Αποκάλυψη για εμένα. Ξεδίπλωσε όλο του το ταλέντο στη σκηνή, μέσα από τις χαμαιλεοντικές του εναλλαγές, είδα και φαντάστηκα έναν γελωτοποιό σε τσίρκο, έναν ροκ σταρ, ένα ποντικό, έναν εν δυνάμει Τσάρλι Τσάπλιν και κυρίως την ίδια την Πανούκλα. Επίσης φαντάστηκα πολλούς άλλους χαρακτήρες στο πρόσωπο του. Μας έκανε να ανατριχιάσουμε ξανά και ξανά με το γκροτέσκο στοιχείο του ρόλου του, την πολυσχιδή προσωπικότητα και την ερμηνεία του.

«Από τη στιγμή που θα γεννηθούμε είμαστε καταδικασμένοι να πεθάνουμε».

Ο φόβος του θανάτου μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο σε πολύ ζοφερές σκέψεις και πράξεις. Οι ήρωες του Καμύ βαδίζουν σε σκοτεινά μονοπάτια στα όρια του παραλόγου και της τρέλας. Στέκονται μπροστά μας με σάρκα και οστά έχοντας χάσει την ελπίδα τους, παλεύοντας με την ίδια τους την ύπαρξη και τον κόσμο όλο, απεγνωσμένοι περιμένουν πλέον μόνο τον Θάνατο να έρθει να τους πάρει. Η παράσταση αυτή νομίζω δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως η παράσταση της χρονιάς. Τρέξτε να την δείτε πριν κατέβει, μιας και έμειναν μόνο τρεις ακόμα βραδιές 30/9, 01/10, 02/10.

-------

Σκηνοθεσία:Σοφία Καραγιάννη

Μετάφραση – Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Καραγιάννη, Μιχάλης Βραζιτούλης

Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνα Κρίγκου

Μουσική: Στάθης Δρογώσης

Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Βασιλική Διαλυνά

Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου

Trailer: Στέφανος Κοσμίδης

Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη

Παραγωγή:GAFF