Είδαμε την παράσταση Τα λουκούμια μες στο βάζο στο θέατρο Ελεύθερη Έκφραση.

Γράφει η Λένα Σάββα

"Κάθε φορά που συναντάς έναν άνθρωπο, πρέπει να 'σαι ευγενικός μαζί του, να του μιλάς με σεβασμό, να τον προσέχεις και να τον αποχαιρετήσεις θερμά, ειλικρινά. Ποτέ δεν ξέρεις αν αυτή είναι η τελευταία φορά που τον συναντάς. Τι κάνεις όμως αν αντί για τον άνθρωπο, συναντάς για τελευταία φορά την πατρίδα σου; "

Η Ειρήνη Κουτσαύτη, κόρη της Μαίρης Ιγγλέση, έγραψε αυτό το έργο για την μητέρα της και είναι η αληθινή ιστορία της γιαγιάς της, Ειρήνης. Το έργο αυτό βρήκε το δικό του σπίτι, στο θέατρο Ελεύθερη Έκφραση, ένα μουσείο Τέχνης και υψηλής αισθητικής.(Από μόνο του το θέατρο είναι μια δυνατή εμπειρία).

Η Δέσποινα η Μικρασιάτισσα, ξεδιπλώνει τις θύμησές της από τα παιδικά της χρόνια μέχρι τον διωγμό, σ' ένα χωριό της Σμύρνης. Θυμάται πολύ καθαρά τα πάντα, αλλά δεν θυμάται πού έβαλε την τσάντα της. Ξεχνάει συχνά τι έλεγε, αλλά ξαναθυμάται και συνεχίζει. Μέσα στην αφήγησή της ξαναζεί ολόκληρη η Ανατολή, ξαναζωντανεύει η ζωή στις χαμένες Πατρίδες με όλες τις μυρωδιές και τους ήχους της, τις μοσχοβολιές και τη ζεστασιά της.
Το κουδούνι χτυπάει αρκετές φορές, όσο η Δέσποινα μας διηγείται. Έχει έτοιμη και μια βαλίτσα. Κάποιος την περιμένει να την πάει κάπου.Την αφήγησή της διανθίζουν όμορφα τραγούδια της εποχής που η Μαίρη Ιγγλέση ερμηνεύει με τον δικό της μοναδικά ιδιαίτερο τρόπο, με την συνοδεία από το μελωδικό σαντούρι της Χριστίνας Κουκή.

ΤΑ ΛΟΥΚΟΥΜΙΑ ΜΕΣ ΣΤΟ ΒΑΖΟ είναι ένα συγκινητικό αφήγημα μιας γυναίκας που μάχεται σε βάρος της τωρινής πραγματικότητας, να κρατήσει ζωντανές τις μνήμες της, σαν ένα είδος ταυτότητας, για να διατηρήσει έτσι μέσα της ζωντανούς τους αγαπημένους ανθρώπους που στερήθηκε και την πατρίδα της.

Ο Αλέξανδρος Πιερχόβιακ, με μια ευφυή σκηνική έμπνευση, χωρίζει τη σκηνή νοητά, σε δύο μέρη. Το μισό μέρος περιέχει ένα κρεββάτι μοναχικό. Νοσοκομείου; Γηροκομείου; Το άλλο μισό είναι ένα κανονικό σπίτι με τα λούσα του και τα αγαπημένα ρετρό έπιπλα. Η Δέσποινα πηγαινοέρχεται από το ένα μέρος στο άλλο γιατί η Δέσποινα κατοικεί και στους δύο κόσμους και στις δύο πατρίδες μέχρι τη στιγμή που θα επιλέξει.

Η μικρή Δέσποινα γνωρίζει τον Στάθη, τον μεγάλο της έρωτα, στο αρχοντικό ενός Τούρκου παντρεμένου με Ρωμιά, όπου πιάνει δουλειά. Εκεί μέσα ζει μοναδικές εμπειρίες κι αποκτά πολύτιμες γνώσεις.Εκεί παραμένει μέχρι την αποφράδα ημέρα που αφήνει τον τόπο της, μαζί με τη φίλη της τη Μυρτώ.

"Μας παίξανε κορώνα-γράμματα και μας και τα σπίτια μας και την πατρίδα μας και τη ζωή μας.Μας παζάρεψαν".

Το κείμενο της Ειρήνης Κουτσαύτη, γλυκαίνει τη φτώχεια και τα προβλήματα εκείνης της εποχής και δημιουργεί μια προστατευτική ομίχλη -χρόνο τη λένε - που όλα τα κάνει να φαίνονται μαγικά. Ακόμα και τον πόνο του αποχωρισμού -προσφυγιά τον λένε - ακόμα κι αυτόν τον ντύνει με τα ευαίσθητα χρώματα της νοσταλγίας. Και μιλάμε για την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 "που είναι μια από τις πιο μελανές σελίδες του Ελληνισμού και μια τραγική καμπή στην πορεία του" όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης Βασίλης Ευταξόπουλος.

"Πού να ξέραμε τότε πώς ο πραγματικός πόνος, έρχεται γρήγορος σαν μαχαιριά κι αφήνει μια πληγή ανοιχτή που δεν κλείνει ποτέ."

Ο Βασίλης Ευταξόπουλος με μια εντυπωσιακά απλή σκηνοθετική γραμμή, προβάλλει την ομορφιά του κειμένου και καθοδηγεί την Ιγγλέση να αναδείξει το ταλέντο της και να εκφράσει στο μέγιστο βαθμό, την ψυχολογία και το ταμπεραμέντο μιας γνήσιας Σμυρνιάς. Βήμα- βήμα σχεδιάζει τα βήματα της ηθοποιού και τις συγκινητικές μεταβάσεις της, από τον κόσμο που αφηγείται, στην πραγματικότητα που ξεχνάει. Όταν πλησιάζει προς το κρεββάτι, ξεχνάει πού έβαλε την τσάντα της. Στο άλλο μέρος της σκηνής θυμάται τα πάντα. Σκηνοθεσία ευαίσθητη, που δείχνει την αγάπη του σκηνοθέτη για το έργο και την τρυφερότητα και τον σεβασμό προς αυτό και προς ότι αυτό αντιπροσωπεύει.

Οι φωτισμοί του Αντώνη Παναγιωτόπουλου έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση, σαν να φώτιζαν κι άλλες παρουσίες που βρισκόταν εκεί χωρίς να τις βλέπουμε.Γιατί ναι, ήταν όλοι εκεί μέσα από την ολοζώντανη αφήγηση, το νοσταλγικά αφηγηματικό κείμενο και την διεισδυτική σκηνοθεσία του.

"Θαρρείς και τα λουκούμια είναι η παιδική μας ηλικία. Γιατί το λουκούμι δεν είναι πολυλογούδικο όπως τα άλλα γλυκά. Είναι μικρό, κομψό κι έχει μια τόση γλύκα και θύμηση, όσο κανένα άλλο. Σαν την αγκαλιά της μάνας είναι το λουκούμι."

Η Μαίρη Ιγγλέση με μια ζωντάνια κι ένα μπρίο εκπληκτικό, συνάρπασε την κατάμεστη από κόσμο αίθουσα. Μ' ένα γοητευτικό μείγμα αφέλειας, παιδικότητας κι ωριμότητας, μας ταξίδεψε στον όμορφο κόσμο της χαμένης πατρίδας της. Οι μεγαλύτερες ηλικίες του κοινού, σκούπιζαν διακριτικά τα μάτια τους κι εγώ με την συνήθη στενοχώρια μου όταν κάτι μου αρέσει πολύ, να μη θέλω να τελειώσει.
Το χειροκρότημα συντάραξε την αίθουσα σαν σεισμός. Το ελάχιστο που μπορεί ο θεατής να εκφράσει, όταν μια παράσταση γεμίσει την ψυχή του.

"Τι είναι η ζωή; Ένα βάζο γεμάτο λουκούμια. Κάθε μέρα όλες οι γεύσεις. Άλλες σου αρέσουν και τις ζητάς ξανά και ξανά κι άλλες μετά βίας τις καταπίνεις. Εμένα πάντως μου αρέσει η ζωή και δεν το βάζω κάτω. Θα ξαναγυρίσω να βρω το αρχοντικό που αγάπησα, τον εφέντη μου, να βρω τη μάνα μου και τις αδελφές μου. Να βρω εκείνον να με περιμένει. Γιατί θα με περιμένει."

 Ταυτότητα παράστασης

«Τα λουκούμια μες στο βάζο» της Ειρήνης Φ. Κουτσαύτη

Σκηνοθεσία: Βασίλης Ευταξόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Βίκυ Πάστρα
Σκηνικά: Αλέξανδρος Πιεχόβιακ
Κοστούμια: Πέννυ Αμπλά
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Χατζάκης (studio Xatzakis)
Δημόσιες σχέσεις: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου

Στον ρόλο της Δέσποινας: Η Μαίρη Ιγγλέση

Παίζουν επίσης οι: Τάσος Μπίμης, Βίκυ Πάστρα

Ζωντανή μουσική (σαντούρι): Χριστίνα Κουκή, Πέννυ Γεωργοπούλου

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΧΩΡΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ
ΘΕΑΤΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
Λέσβου 8, Αθήνα
Τηλ.: 210-8645400 / 6949103079
(χάρτης)

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Από 5 Φεβρουαρίου 2023
Κάθε Κυριακή στις 19:00

ΔΙΑΡΚΕΙΑ
70 '

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
12€ προπώληση
15€ στο ταμείο
10€ ομαδικό (άνω των 10 ατόμων)
Άνεργοι: Δωρεάν
ΑμεΆ + Συνοδός: Δωρεάν

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ
TICKET SERVICES
- online: www.ticketservices.gr

- τηλεφωνικά: 2107234567
- εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39, Αθήνα