Παρακολούθησα την «Κόμισσα της Φάμπρικας» στο Embassy Theater, σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή, και βρέθηκα μπροστά σε μια παράσταση που ισορροπεί ανάμεσα στη νοσταλγία και τη σύγχρονη θεατρική αισθητική. Το έργο των Ασημάκη Γιαλαμά και Κώστα Πρετεντέρη εξακολουθεί να μιλά για τη σύγκρουση των κοινωνικών τάξεων και για τη δύναμη του έρωτα, με έναν τρόπο που παραμένει αναπάντεχα σημερινός. Έκανα ενα ταξίδι στη γοητεία της παλιάς Αθήνας με φρέσκια θεατρική ματιά μέσω της διαχρονικής αυτής κωμωδίας.
Ένα έργο, βαθιά ριζωμένο στις κοινωνικές αντιθέσεις της εποχής του, παραμένει επίκαιρο χάρη στη διαχρονική του θεματολογία – την ανισότητα, τον έρωτα και τη ματαιοδοξία της αστικής τάξης. Η σκηνική προσαρμογή των Σταμάτη Φασουλή και Αιμιλίας Καραντζούλη αποφεύγει τον εύκολο μιμητισμό του κινηματογραφικού ύφους και δημιουργεί μια θεατρική εμπειρία, με σωστό ρυθμό και καθαρή δραματουργική γραμμή.

"Γιατί αυτό κάνει η κωμωδία, αυτό κάνει ο Πρετεντέρης: παίρνει τη συμφορά και την βλέπει από μια άλλη μεριά -τη μεριά της σάτιρας - και την κάνει διπλανή, βιώσιμη και αντιμετωπίσιμη."

Σταμάτης Φασουλής
Τα εορταστικά του καθημερινού
(Από το πρόγραμμα της παράστασης)

Βρισκόμαστε στην Αθήνα του 1966, σε μια πόλη που βράζει πολιτικά, κοινωνικά και ερωτικά. Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τα Ιουλιανά και η χώρα βρίσκεται ένα βήμα πριν από τη Δικτατορία.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η Κόμισσα της Φάμπρικας (Δήμητρα Ματσούκα), μια νέα γυναίκα της μεγαλοαστικής τάξης με δυναμισμό και γοητεία, γίνεται ο καθρέφτης μιας ολόκληρης Ελλάδας που αλλάζει. Ο έρωτάς της με τον αστυνόμο (Γιώργος Πυρπασόπουλος) –ένα λαϊκό παιδί, με όλες τις αρετές και τις αγκυλώσεις του επαγγέλματός του– έρχεται να ενώσει δύο κόσμους εκ διαμέτρου αντίθετους.

Δύο αδελφές στήνουν ολόκληρη επιχείρηση για να κλέψουν κάτι ερωτικά γράμματα από τον πλατωνικό εραστή – και εκβιαστή – της μίας.
Η θαρραλέα αδελφή καταφέρνει να τα κλέψει και πηδά από το παράθυρο. Για κακή της τύχη, εκείνη την ώρα περνά ένας αστυνομικός και τη συλλαμβάνει επ’ αυτοφώρω.
Λίγο το θάμπωμα από την ομορφιά της, λίγο η καλή του η καρδιά, λίγο και η ερμηνεία «αλά Μάρθα Βούρτση» της γοητευτικής διαρρήκτριας, την αφήνει να φύγει — με τον όρο να εμφανιστεί στο σπίτι του την επόμενη μέρα, ώστε να τη γνωρίσει στη μητέρα του και να της βρει δουλειά στο εργοστάσιο με καραμέλες όπου εργάζεται.
Όπερ και εγένετο, την επόμενη μέρα η πρωταγωνίστρια εμφανίζεται.
Στην ίδια αυλή κατοικούν τρία πρωτοξάδελφα με το ίδιο ονοματεπώνυμο: ο ένας αστυνομικός, ο άλλος αριστερός και ο τρίτος μικροαπατεώνας.
Παρεξηγήσεις, έρωτες, ψέματα — και γίνεται χαμός!

Η σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή διακρίνεται για τη δεξιοτεχνία και τη γνώση της θεατρικής αφήγησης. Η παράσταση διατηρεί ισορροπία ανάμεσα στο χιούμορ και στη συγκίνηση, ενώ η σκηνική οικονομία και η καθαρότητα της εικόνας συμβάλλουν σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη παραγωγή. Ο Φασουλής, με την εμπειρία του, χειρίζεται με ακρίβεια το πολυπρόσωπο σύνολο και καταφέρνει να δώσει ρυθμό και συνοχή σε κάθε σκηνή.
Τα μίνιμαλ σκηνικά του Πάρι Μέξη δημιουργούν ένα λειτουργικό και αισθητικά άρτιο θεατρικό περιβάλλον, που μεταφέρει επιτυχημένα το κοινό από τα εργοστάσια και τους δρόμους της λαϊκής Αθήνας στα κομψά σαλόνια της αστικής τάξης. Η Ντένη Βαχλιώτη υπογράφει τα κοστούμια με άψογη αίσθηση εποχής και χρώματος, ενισχύοντας τον ρεαλισμό αλλά και τη θεατρικότητα της παράστασης.

Οι χορογραφίες του Δημήτρη Παπάζογλου προσθέτουν κίνηση και ρυθμό, χωρίς να επισκιάζουν το δραματουργικό μέρος, ενώ η μουσική επιμέλεια του Σταμάτη Φασουλή και η συμβολή του Δημήτρη Κίκλη στο τραγούδι του φινάλε δίνουν ενιαία ταυτότητα στο μουσικό ύφος της παράστασης. Ο σχεδιασμός φωτισμών του Σάκη Μπιρμπίλη αναδεικνύει τις εναλλαγές ύφους και συναισθήματος, με ευαισθησία και κινηματογραφικό βλέμμα. Το sound design του Αντώνη Παπακωνσταντίνου είναι καθαρό και ισορροπημένο, συμβάλλοντας στην ομαλή ροή του έργου.

Όσον αφορά τις ερμηνείες: η Δήμητρα Ματσούκα αποδίδει με ωριμότητα και θεατρικό μέτρο την κεντρική ηρωίδα, προσδίδοντάς της λάμψη αλλά και συναισθηματικό βάθος. Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος πλάθει έναν ρόλο συγκροτημένο και τον διακρίνει μια μεστή παρουσία, λειτουργώντας ως αντίβαρο στην εξωστρέφεια της ηρωίδας. Η Σάρα Γανωτή και η Αντιγόνη Δρακουλάκη ξεχωρίζουν για την ζωντάνια τους ενώ ο Νίκος Σταυρακούδης και ο Γιώργος Μπινιάρης προσφέρουν στιγμές αυθεντικού γέλιου και θεατρικής ευφυΐας. Ο Ιάσων Παπαματθαίου, ο Κυριάκος Σαλής, η Κοραλία Τσόγκα, ο Βαγγέλης Σαλευρής, η Μαργαρίτα Λουμάκη και η Μαρία Ελευθεριάδη συμπληρώνουν το σύνολο με συνέπεια και ενέργεια, δημιουργώντας μια πλήρη και καλοδουλεμένη ομαδική απόδοση.

Η παρουσία της Αιμιλίας Καραντζούλη ως βοηθού σκηνοθέτη διασφαλίζει τη συνέπεια της παράστασης, ενώ η Μέλπω Κασαπίδου (βοηθός σκηνογράφου) και ο Γιώργος Κατσώνης (βοηθός ενδυματολόγου) υποστηρίζουν αποτελεσματικά το τεχνικό και εικαστικό μέρος.

Η Κόμισσα της Φάμπρικας παραμένει ένα από τα ελάχιστα έργα που αποτυπώνουν με τόση ακρίβεια και ευαισθησία την προδικτατορική Ελλάδα — μια εποχή όπου αριστεροί και δεξιοί, πλουτοκρατία και λούμπεν προλεταριάτο, υπηρέτες και κυρίες του καλού κόσμου συνυπήρχαν σε μια εύθραυστη, αλλά απολαυστικά θεατρική ισορροπία. Η πρώτη της παρουσίαση, τον Οκτώβριο του 1966 στο Θέατρο Φλορίντα από τον θίασο των Στέφανου Ληναίου, Μάρως Κοντού και Νίκου Ρίζου, γνώρισε τεράστια επιτυχία και οδήγησε, φυσικά, στην κινηματογραφική μεταφορά του 1969 με την Άννα Φόνσου στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Η θεατρική διασκευή του Σταμάτη Φασουλή βασίζεται στην ομώνυμη ελληνική ταινία του 1969, σε σενάριο των Ασημάκη Γιαλαμά και Κώστα Πρετεντέρη και σκηνοθεσία του Ντίμη Δαδήρα. Πρόκειται για μια από τις χαρακτηριστικές κοινωνικές κωμωδίες της εποχής, που ισορροπούν ανάμεσα στο λαϊκό χιούμορ και το κοινωνικό σχόλιο.

Στην ταινία, τρία ξαδέλφια με το ίδιο όνομα – Χρήστος Δελημάνης – ζουν στην ίδια αυλή: ο ένας αστυφύλακας, ο άλλος κομμουνιστής και άνεργος, και ο τρίτος μικροαπατεώνας. Όταν ο αστυφύλακας συλλαμβάνει μια όμορφη κοπέλα, την Έφη Τεπεχερλή, ξεκινά μια σειρά από παρεξηγήσεις, κοινωνικά σχόλια και ρομαντικές ανατροπές, χαρακτηριστικές της δεκαετίας του ’60.

Πρωταγωνιστούν οι Άννα Φόνσου, Στέφανος Ληναίος, Νίκος Ρίζος, Νίκος Τσούκας, Μαρίκα Κρεββατά, Γιώργος Γαβριηλίδης, Μέλπω Ζαρόκωστα, Γιώτα Σοϊμοίρη, Μαρία Φωκά, Δημήτρης Ζακυνθινός και Γιώργος Νέζος.
Η παραγωγή ανήκει στον Κλέαρχο Κονιτσιώτη, η φωτογραφία στον Νίκο Γαρδέλη, το μοντάζ στον Αριστείδη Καρύδη-Φουκς, και τα σκηνικά στον Γιώργο Νικολακόπουλο.

Η ταινία παραμένει ένα αυθεντικό δείγμα του ελληνικού κινηματογράφου της εποχής, συνδυάζοντας τη σάτιρα με την κοινωνική παρατήρηση και τη λαϊκή ευαισθησία. Η σημερινή σκηνική εκδοχή του έργου δεν αναπαράγει απλώς την ταινία, την επαναδιαβάζει, φωτίζοντας με νέο βλέμμα τους ίδιους χαρακτήρες και τα διαχρονικά τους διλήμματα.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το «σπάσιμο» του καθιερωμένου προτύπου της φτωχής κοπέλας που ερωτεύεται και τελικά τα φτιάχνει με έναν πλούσιο, επίδοξο «γαμπρό», όπως βλέπαμε στις παλιές ελληνικές ταινίες. Η πρωταγωνίστρια, νέα, πλούσια και χειραφετημένη, ανατρέπει πλήρως αυτό το μοτίβο και ερωτεύεται έναν άντρα χαμηλότερης κοινωνικής τάξης από τη δική της.

Συνολικά, η «Κόμισσα της Φάμπρικας» στο Embassy Theater αποτελεί μια παραγωγή υψηλών προδιαγραφών. Διατηρεί τον γοητευτικό χαρακτήρα της κλασικής ελληνικής κωμωδίας, ενώ παράλληλα την επανασυστήνει στο σημερινό κοινό με σύγχρονη αισθητική και θεατρική συνέπεια. Ένα ισορροπημένο μείγμα νοσταλγίας, χιούμορ και κοινωνικού σχολιασμού, σε μια παράσταση που τιμά το παρελθόν αλλά ανήκει ξεκάθαρα στο παρόν του ελληνικού θεάτρου.

https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/i-komissa-tis-famprikas-1/