Συνέντευξη της Γιώτας Τσιότσκα στο θεατρο.gr.

Πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό μας κοινό;

Ονομάζομαι Γιώτα Τσιότσκα και κατάγομαι από τη Θεσσαλονίκη, όπου μεγάλωσα και σπούδασα υποκριτική και παιδαγωγικά. Το 2013 πήρα την απόφαση να μετακομίσω στην Αθήνα ακολουθώντας το όνειρο μου. Από τότε μέχρι σήμερα πολλές ξεχωριστές εμπειρίες, αλλαγές και ανατροπές συνέβησαν στη ζωή μου, αυτό που όμως παρέμεινε σταθερό όλα αυτά τα χρόνια είναι το θέατρο και η αγάπη μου για αυτό. Η παρουσία του εμπλουτίζει και διευρύνει τη ζωή μου μέσα από τη συμμετοχή μου σε παραστάσεις, τη συνεργασία μου με θεατρικές ομάδες, τη συγγραφή έργων και τη σταθερή ενασχόληση μου με τον θεατροπαιδαγωγικό τομέα σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.

Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το συγγραφέα και για την παράσταση;

Η «Ισμήνη» αποτελεί τον δωδέκατο κατά σειρά ποιητικό μονόλογο της Τέταρτης Διάστασης, ο οποίος εντάσσεται στον κύκλο των «αρχαιόθεμων» ή «μυθολογικών» συνθέσεων της συλλογής, αντλώντας το θέμα του από το Θηβαϊκό κύκλο και τον οίκο των Λαβδακιδών. Στην θεατρική ανάπλαση του μύθου, η τραγική ηρωίδα Ισμήνη αυτοπαρουσιάζεται ως ένα πρόσωπο που διαπερνά τους αιώνες, ζώντας απομονωμένη στο ερειπωμένο αρχοντικό της μεγάλης ξεκληρισμένης οικογένειας. Με αφορμή την επίσκεψη ενός νεαρού αξιωματικού και μέσα σε μια έντονα φορτισμένη ερωτικά ατμόσφαιρα, ξεκινά να ανακαλεί τα γεγονότα και τα πρόσωπα του αρχαίου μύθου, δίνοντας σε αυτά τη δική της «αντισυμβατική» ερμηνεία. Ο Γιάννης Ρίτσος μέσω αυτού του εξαιρετικού έργου προβάλλει τις πιο σύγχρονες και ταυτόχρονα διαχρονικές ιδέες σχετικά με την ανθρώπινη φύση και τα κοινωνικά στερεότυπα, την επιθυμία και το καθήκον, τον έρωτα και τη μοναξιά, την ελευθερία και την εξουσία, τη ζωή και τον θάνατο.

Ποιος είναι ο κεντρικός άξονας του έργου;

Πρόκειται ουσιαστικά για την εξομολόγηση της αντιηρωίδας Ισμήνης, σχετικά με τα πρόσωπα και τα γεγονότα που σημάδεψαν την ίδια και την οικογένειά της και η παρουσίαση της δικής της οπτικής γύρω από το πρόσωπο της αδερφής Αντιγόνης και των ηρωοποιημένων πράξεων της. Ο μονόλογός της ακροβατεί συνεχώς ανάμεσα στο πένθιμο παρελθόν και στην επίμονη κατάφαση στη ζωή, καταλήγοντας να γίνει μια διακήρυξη εναντίον της πάσης φύσεως εξουσίας, αλλά και της μάταιης αντίστασης σε αυτή. Ένα μανιφέστο που υπερασπίζεται το δικαίωμα του ανθρώπου να εναρμονίζεται με τις επιθυμίες και τη ζωώδη του φύση, απορρίπτοντας τα απάνθρωπα ηρωικά χαρακτηριστικά.

Ο Ρίτσος διατηρεί την αρχική εκδοχή του αρχαίου μύθου στο έργο του;

Ο Ρίτσος, διατηρώντας τη βασική δομή και τα γεγονότα του μύθου, ανατρέπει την ερμηνεία των πράξεων των ηρώων του και επαναπροσδιορίζει την αξία τους. Συγκεκριμένα η Ισμήνη από ένα πρόσωπο δευτερεύον και παραμερισμένο, από αντιηρωίδα, γίνεται πρωταγωνίστρια, βγαίνοντας με θάρρος στο προσκήνιο της Ιστορίας και διεκδικώντας τη δική της αυτόνομη ύπαρξη και λόγο. Από την άλλη πλευρά η Αντιγόνη, σε αντίθεση με την ηρωοποιημένη εικόνα που της προσδίδει ο αρχαίος μύθος, παρουσιάζεται ως ένα πρόσωπο κλειστό, απόμακρο, αλαζονικό, απόλυτο, δέσμιο του καθωσπρεπισμού, σε διαρκή ρήξη με την ανθρώπινη και γυναικεία της φύση. Μέσω αυτής της αντιστροφής των ρόλων ο Ρίτσος ουσιαστικά καταρρίπτει την ιδέα του «Ήρωα» και της αυτοθυσίας, έτσι όπως διαμορφώθηκε από την αρχαιότητα ως σήμερα, καταδικάζοντάς τις φορεμένες ηθικολογίες και τα δεσμά των κοινωνικών απαγορεύσεων και τοποθετώντας στην ύψιστη θέση της ανθρώπινης ύπαρξης τον έρωτα, το ανθρώπινο σώμα και τη φύση σε όλες της τις διαστάσεις,.

Θα μας πείτε λίγα λόγια για το σκηνοθέτη σας και τον ταξιδευτή;

Με τον Εμμανουήλ Μαύρο συνεργαζόμαστε πρώτη φορά και νιώθω ιδιαίτερη τιμή και ευγνωμοσύνη για την ευκαιρία που μου έδωσε να αναμετρηθώ με ένα τόσο σπουδαίο έργο και για την αμέριστη εμπιστοσύνη που μου έδειξε καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεργασίας μας. Κύριο μέλημα μας εξαρχής ήταν η μετουσίωση της ποιητικής γραφής σε θεατρικό λόγο, δίνοντας έμφαση στη λεπτομερή ανάλυση και τριβή με το κείμενο. Πολύτιμη επίσης ήταν η παρουσία της Δάφνης Μαρκάκη, η οποία επιμελήθηκε την κίνηση της παράστασης. Μέσα από την αλληλεπίδραση με τον σκηνικό χώρο και τα αντικείμενα του προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε τη δράση και τις εικόνες που θα έδιναν ζωή στον λόγο του Ρίτσου και θα τον υπογράμμιζαν σημειολογικά. Καθοριστικής σημασίας τέλος ήταν το χτίσιμο της σχέσης της Ισμήνης με το νεαρό Αξιωματικό, που υποδύεται ο Γιώργος Λιάκος. Ο ίδιος, παίρνοντας το ρόλο του Ταξιδευτή στα τρία από τα τέσσερα έργα που παρουσιάζονται στο «Ημερολόγιο», αποτελεί το συνδετικό κρίκο που τα ενώνει. Εκπροσωπεί θα έλεγα τον έξω κόσμο, φέροντας το νέο, το καινούργιο, το ελπιδοφόρο μέσα στον σκοτεινό κόσμο των ηρώων και δίνοντας στους ίδιους το έναυσμα να αποκαλύψουν τις πιο μύχιες πλευρές τους. Στην περίπτωση της «Ισμήνης» συγκεκριμένα είναι αυτός που βοηθά καθοριστικά στο να αναδειχθούν επί σκηνής οι δυναμικές και οι συγκρούσεις που κρύβονται στους στίχους του μονόλογου.

Τι περιλαμβάνει το αφιέρωμα «Ημερολόγιο» και από ποιους διοργανώνεται;

Το «Ημερολόγιο», μια ιδέα εμπνευσμένη και σκηνοθετημένη από τον Εμμανουήλ Μαύρο, περιλαμβάνει τέσσερις ποιητικούς μονολόγους από την «Τετάρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου. Συγκεκριμένα, εκτός από την «Ισμήνη», παρουσιάζονται στη σκηνή του θεάτρου ΔΡΟΜΟΣ η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» με τη Μαριάννα Λαγουρού στο ρόλο της Γυναίκας με τα μαύρα, η «Φαίδρα» με τη Μαριάνθη Σοντάκη στον ομώνυμο ρόλο και τον Λάζαρο Αναστασιάδη στον ρόλο του Ιππόλυτου και ο «Αποχαιρετισμός» με τον Λεωνίδα Καλφαγιάννη στον ρόλο του Γρηγορίου Αυξεντίου. Τον ρόλο του ταξιδευτή όπως προανέφερα υποδύεται ο Γιώργος Λιάκος

Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο, το αγαπημένο σας τραγούδι και το αγαπημένο σας σημείο στη πόλη;

Αν διάλεγα μόνο ένα αγαπημένο βιβλίο – οδηγό ζωής - θα ήταν η «Συναισθηματική Ευδαιμονία» του Όσσο.
Ανάμεσα στα αναρίθμητα τραγούδια που κατά καιρούς με συντροφεύουν, αυτή την περίοδο θα ξεχώριζα δύο. Το «Are you trying to fall in love again» των Tindersticks και το «Καλύτερα μαζί σου και τρελός» του Στράτου Διονυσίου.
Όσον αφορά την πόλη της Αθήνας, θα ξεχώριζα τις πλατείες της. Η πλατεία Προσκόπων στο Παγκράτι και η πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη είναι από τις αγαπημένες μου.

Σχέδια για το μέλλον;

Τα θεατρικά μου σχέδια φτάνουν μέχρι το τέλος της Άνοιξης, συνεχίζοντας το ταξίδι της «Ισμήνης» και ξεκινώντας αυτό της «Ερωφίλης» του Γεωργίου Χορτάτση μαζί με την ομάδα Μήδεια στο θέατρο Αλκμήνη, σε σκηνοθεσία και πάλι του Εμμανουήλ Μαύρου. Σε προσωπικό επίπεδο το βασικό μου σχέδιο είναι να απολαμβάνω κάθε μέρα όλο και περισσότερο τη ζωή.

---

Αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Από την θεατρική Ομάδα ΜΗΔΕΙΑ

«Τα πάντα είναι ανύπαρκτα πριν τα σκεφτείς και πριν τα πράξεις... — Γιάννης Ρίτσος»

ΙΣΜΗΝΗ με την Γιώτα Τσιότσκα
Κάθε Δευτέρα στις 20:30

Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, ένα “Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο”, αποτελεί μια συλλογή αυτούσιων κειμένων από την “Τέταρτη Διάσταση” συνδυάζοντας ποιήματα από διάφορες ποιητικές συλλογές και στίχους του ποιητή τα οποία βρίσκονται νοηματικά κοντά στα επιλεγμένα κείμενα από την “Τέταρτη Διάσταση” που ουσιαστικά αποτελούν ποιητικούς θεατρικούς μονολόγους. Στόχος των επιλογών αυτών είναι η σύνδεση του τότε με το σήμερα. Αυτή η τόση διαχρονική γραφή του ποιητή και η σχέση του με τον χρόνο, τον άνθρωπο και τις ιδέες, εκφράζουν τα προβλήματα, τις αγωνίες και τα δικαιώματα του ανθρώπου, παραμένοντας πάντα επίκαιρος χτυπώντας μας το καμπανάκι της αφύπνισης.

Όταν το χθες συναντά το σήμερα σα να μην πέρασε μια μέρα.
Ένας νέος τριαντάρης κάνει ένα ταξίδι σαν ξένος μέσα στο χρόνο συμμετέχοντας σε δρώμενα από τις ζωογόνες μνήμες του παρελθόντος, φέροντας τις ζωοφόρες ελπίδες του μέλλοντος.

Το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ως αφιέρωμα στην ποιητική θεατρικότητα του Γιάννη Ρίτσου αποτελεί ένα μαθηματικό κοινωνικό μοντέλο που ενώνει το χώρο και τον χρόνο σε μια συνέχεια. Η Ιφιγένεια συναντά τον Ορέστη, η Ισμήνη αναπολεί την αδικία της, η Φαίδρα εξομολογείται την πραγματική ερωτική επιθυμία με πάθος, ενώ από το πίσω μέρος του δραματικού καμβά, μια ηλικιωμένη γυναίκα με τα μαύρα απολογείται ένα ανοιξιάτικο βράδυ για το παρελθόν, θέλοντας να χτίσει το παρόν, για να οδηγηθούμε με αυτό τον τρόπο σε έναν πικρό αποχαιρετισμό που αποτελεί ένα κοινωνικό μανιφέστο για όσα χρειάζονται να γίνουν στο μέλλον.

Την μαραθώνια τούτη εικόνα την συμπληρώνει το τραγούδι και η απαγγελία ποιημάτων του νεαρού ταξιδευτή του χωροχρόνου μας.

ΙΣΜΗΝΗ με την Γιώτα Τσιότσκα

Η φθοροποιός δύναμη του χρόνου αποτελεί έναν βασικό προβληματισμό όχι μόνο σε αυτό τον ποιητικό μονόλογο του Ρίτσου, αλλά στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής. Δίπλα όμως σε αυτή τη βασική θεματική, μέσω του κάθε προσωπείου προστίθενται νέα σημεία και στοχασμοί. Η Ισμήνη, με τις λιγοστές αναφορές στην μυθολογία – ιστορία και την ποίηση, αφήνει στον Γιάννη Ρίτσο αρκετό εκμεταλλεύσιμο χώρο για δημιουργία.
Σκόπιμα ή όχι, ο Ρίτσος διαλέγει μια φαινομενικά ασήμαντη μυθική περσόνα για να διαλογισθεί πάνω σε κάποια από τα προκλητικότερα θέματα του πολιτισμού μας. Την απωθημένη επιθυμία και την αυτοχειρία, ξύνοντας επίσης επιδεικτικά την επιφάνεια, μόνο, ενός ακόμα θέματος ταμπού. Εκείνο της σεξουαλικής ταυτότητας και του φύλου. Όλα αυτά παράλληλα με την καταδίκη της όποιας δίψας για εξουσία και την συγκαλυμμένη τοποθέτησή του κατά του πάσης μορφής πολέμου

Νεαρός Ταξιδευτής του Χωροχρόνου ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΚΟΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Συγγραφέας: Γιάννης Ρίτσος
Επιμέλεια επιλογής κειμένων & ποιημάτων / Σκηνοθεσία: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος
Μουσική: Πλάτων Ανδριτσάκης, Μίκης Θεοδωράκης, Θάνος Μικρούτσικος, Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, Allen Grey
Σκηνικά - Art Director: Ρένα Σανταμούρη με την RS Architecture + Design Studio
Φωτισμοί / Φωτογράφιση: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Κινησιολογία: Δάφνη Μαρκάκη, Εύη Καρακώστα
Κουστούμια: Ρένα Σανταμούρη
Μουσική Επιμέλεια & Ηχητικός Σχεδιασμός: Γιώργος Λιάκος, Μανώλης Πετρής
Post Production & Editing: Μανώλης Πετρής
Οργάνωση Παραγωγής: Εμμανουήλ Γ. Μαύρος
Επικοινωνία & Δημόσιες Σχέσεις: Ειρήνη Λαγουρού

Παίζουν:
Γιώτα Τσιότσκα – Ισμήνη
Γιώργος Λιάκος - Ο Ταξιδευτής

Παραγωγή: Medea Pictures

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Γενική Είσοδος: 12 € | Μειωμένο: 10 € Φοιτητικό, ανέργων, πολυτέκνων, ΑμεΑ, 65+
Εισιτήριο Αφιερώματος: 35 € Ενιαίο εισιτήριο για όλες τις παραστάσεις, ταμείο και more.com
Προπώληση: more.com
Κράτηση και αγορά μόνο μέσω ταμείου του θεάτρου (τηλ. 210 88 18 906 17:00 - 21:00)
Ειδικές Τιμές: 11 € Για ομαδικές κρατήσεις άνω των 10 ατόμων (τηλ. 210 88 18 906 ή μέσω more.com). 8 € Ειδική τιμή για σχολεία Κράτηση και αγορά μόνο μέσω ταμείου του θεάτρου (τηλ. 210 88 18 906 17:00 - 21:00).
Ατέλεια ΣΕΗ - ΕΕΣ - Π.Ε.ΣΥ.Θ. 5 €, κατόπιν διαθεσιμότητας θέσεων
Καταλληλότητα: Κατάλληλο
Διάρκεια Παράστασης: Η διάρκεια της κάθε παράστασης είναι 75’ χωρίς διάλειμμα
Επικοινωνία: Ειρήνη Λαγουρού | Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Έχω μια τύχη...
Τύχη που γεννήθηκα και λάτρεψα το σινεμά και το θέατρο.
Τύχη που κάνω θέατρο!
Τύχη που κάνω σινεμά!

Ήταν 11 Νοεμβρίου του 2018, 33 ολόκληρα χρόνια είχαν περάσει από τον θάνατο του Γιάννη Ρίτσου όταν η σκέψη μου με οδήγησε να φανταστώ επι σκηνής πολλά από τα ποιήματά του, πέρα από αυτά που περικλείονται στην συλλογή «Τέταρτη Διάσταση». Η σκέψη αυτή ωρίμασε, ή μάλλον θα έλεγα πως η κοινωνική μετάλλαξη και η πολιτική ασυδοσία, ωρίμασαν την σκέψη μου. Μια φράση από τον «Αποχαιρετισμό» – «Τα πάντα είναι ανύπαρκτα πριν τα σκεφτείς και πριν τα πράξεις. Όχι μονάχα να τα σκεφτείς, ή μονάχα να τα πράξεις μα να τα πράξεις και να τα σκεφτείς μαζί» – με οδήγησαν στην απόφαση πως: τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή που τα πάντα είναι ανύπαρκτα. Η ελευθερία, η ανθρωπιά, η ατομικότητα, ο έρωτας, η αγάπη, η αλληλεγγύη, η αρετή, το πνεύμα, οι αξίες, οι ιδεολογίες, η ηθική, η παιδεία, όλα ανύπαρκτα. Χρειάζεται λοιπόν να σκεφτούμε και να πράξουμε μια ανατροπή.

Με αφορμή λοιπόν το ωριμότερο έργο τού «Τέταρτη Διάσταση» αλλά και άλλων ποιημάτων κοντά στο πνευματικό, ιδεολογικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο του παραπάνω έργου και με τη σκέψη, στο πώς ένας Γιάννης Ρίτσος μπορεί να αναπαρασταθεί σκηνικά, προχώρησα σε μια επιλογή με γνώμονα τα προαναφερόμενα ανύπαρκτα.

Η «Ισμήνη» της απωθημένης επιθυμίας και αυτοχειρίας, ξύνει επιδεικτικά την επιφάνεια μόνο, ενός ακόμα θέματος ταμπού, εκείνο της σεξουαλικής ταυτότητας και του φύλου. Όλα αυτά παράλληλα με την καταδίκη της όποιας δίψας για εξουσία και την συγκαλυμμένη τοποθέτηση του Ρίτσου κατά της κάθε μορφής πολέμου. Η «Φαίδρα» ένα έργο για τον ανεκπλήρωτο έρωτα, την εκδίκηση και τον θάνατο. Ένας ποιητικός μονόλογος για τον θηλυκό έρωτα και την πραγματική επιθυμία. Ουσιαστικά ο Ρίτσος κλήθηκε να εισδύσει στο θηλυκό ψυχισμό και να ανιχνεύσει τις εκφάνσεις του σε κατάσταση μιας ακραίας, εσωτερικής διαμάχης. Η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» μας παρουσιάζει την Γυναίκα με τα Μαύρα στην εκ βαθέων εξομολόγησή της, μια παρατεταμένη ικεσία για ζωή κι ελπίδα, μέσα από μια ροή παραστάσεων και συμβόλων. Ενώ τα προαναφερόμενα ανύπαρκτα, με όσα έχουν προηγηθεί στην Ισμήνη στην Φαίδρα και στη Σονάτα έρχεται ο ίδιος ο Ρίτσος στο έργο του «Αποχαιρετισμός» εμπνεόμενος από το μαρτυρικό θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου, να μας καταθέσει, ίσως, το πιο αριστουργηματικό ποιητικό μανιφέστο που έχει γραφτεί.
Το θέατρο μας, το σημερινό θέατρο έχει την ανάγκη επιστροφής στις ρίζες του που είναι η ποίηση και ο Ρίτσος έρχεται σε μας, ως σύγχρονος Προμηθέας, να μας υπενθυμίσει πως υπάρχουμε και θα υπάρχουμε. Να μας υπενθυμίσει την απομάκρυνση από την φύση μας. Να μας ραπίσει, αν θέλετε, με το ζωντανό γραπτό του λόγο. Εμείς σε αυτό που πιστεύουμε και αγαπάμε, που είναι η σκηνή, έχουμε την ανάγκη τούτο τον ζωντανό λόγο να τον κάνουμε εικόνα.

Εμμανουήλ Μαύρος