Συνέντευξη της Έφης Φλωτσίου με αφορμή την παράσταση «Παγιδευμένες»
1. Τι σας ενέπνευσε να γράψετε τις «Παγιδευμένες»; Υπάρχει κάποιο προσωπικό ή κοινωνικό βίωμα πίσω από την ιστορία;
Δεν χρειάζεται να έχεις ζήσει τη βία για να τη νιώσεις να σε πληγώνει. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου καθημερινά φτάνουν στ’ αυτιά μας ιστορίες – από τις ειδήσεις, από ανθρώπους γύρω μας, από ψιθύρους. Ιστορίες που, όσο κι αν προσπαθούμε, δεν μπορούμε να τις προσπεράσουμε. Γίνονται κι αυτές δικά μας βιώματα, όχι γιατί τα περάσαμε, αλλά γιατί μας αγγίζουν. Γιατί είμαστε άνθρωποι.
Οι «Παγιδευμένες» γεννήθηκαν μέσα από αυτό το αίσθημα ευθύνης και συμπόνιας. Από την ανάγκη να ακουστούν οι σιωπές. Να φωτιστούν τα πρόσωπα που έχουν μάθει να κρύβονται. Να δημιουργηθεί ένας θεατρικός χώρος, όπου η αλήθεια – όσο δύσκολη κι αν είναι – να μπορεί να υπάρξει χωρίς φόβο.
2. Οι χαρακτήρες του έργου βιώνουν εγκλωβισμούς με διάφορες μορφές. Ποιοί είναι αυτοί οι εγκλωβισμοί και πώς τους διαχειρίζονται;
Οι εγκλωβισμοί στις «Παγιδευμένες» δεν είναι πάντα ορατοί. Δεν έχουν πάντα φωνή ή σημάδια. Είναι το αόρατο τραύμα που αφήνει πίσω της η κακοποίηση — ψυχική, σωματική, λεκτική ή συναισθηματική. Ένα τραύμα που δεν τελειώνει τη στιγμή που σταματά η βία. Συνεχίζει να υπάρχει σιωπηλά, να διαμορφώνει αντιδράσεις, επιλογές, σχέσεις, ακόμα και τη μνήμη.
Οι χαρακτήρες ζουν – ή νομίζουν ότι ζουν – μια καθημερινότητα. Εργάζονται, μεγαλώνουν παιδιά, κάνουν όνειρα. Κι όμως, υπάρχει κάτι μέσα τους που τις κρατά πίσω, σαν μια σκιά που καθορίζει τη ζωή τους χωρίς να το έχουν επιλέξει. Μπορεί να απωθούν το γεγονός, να το σβήνουν από τη μνήμη τους. Μπορεί να το ντύνουν με άρνηση, να το εξωραΐζουν ή να αναπαράγουν άθελά τους τις ίδιες φράσεις, τις ίδιες "συμβουλές", τα ίδια μοτίβα ζωής που άκουσαν ως παιδιά. Και κάπως έτσι, το τραύμα – αν δεν μιληθεί, αν δεν αναγνωριστεί – μεταφέρεται. Καθορίζει τις σχέσεις, τη γλώσσα, τις επόμενες γενιές.
Το έργο δεν δείχνει λύσεις – δείχνει την πάλη. Την αλήθεια που προσπαθεί να βρει χώρο ανάμεσα στις ρωγμές της καθημερινότητας. Και αυτό, μόνο του, είναι μια πράξη ελπίδας.
3. Πώς νιώθετε βλέποντας το έργο σας να παίρνει σάρκα και οστά επί σκηνής; Ποια ήταν η συνεργασία σας με τους συντελεστές της παράστασης;
Νιώθω ευγνωμοσύνη. Το να βλέπεις κάτι που γεννήθηκε μέσα σου ,λέξεις, σιωπές, σκέψεις, να παίρνει μορφή, κίνηση και ανάσα μέσα από άλλους ανθρώπους, είναι συγκλονιστικό.
Η συνεργασία με τους συντελεστές της παράστασης ήταν άψογη. Με σεβασμό, εμπιστοσύνη και μια κοινή ανάγκη να υπηρετηθεί το έργο με αλήθεια και ευαισθησία. Καμία από τις ηθοποιούς δεν «υποκρίθηκε» απλώς έναν ρόλο, κουβάλησε μέσα της τη φωνή μιας γυναίκας που δεν είχε ακουστεί ποτέ. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για το σκηνοθέτη μας το Σίμωνα Πάτροκλο που έδωσε πνοή, ανάσες και μια σύγχρονη- σουρεάλ προσέγγιση στο έργο, ένα μεγάλο ευχαριστώ για τη Ζωή Τριανταφυλλίδη την υπέροχη κόρη της σπουδαίας Νίκης Τριανταφυλλίδη που ενσαρκώνει το ρόλο καθώς και τη Ράνια Πρέβεζα για την αέρινη ευαισθησία της.
4. Το Εκστάν είναι ένας ιδιαίτερος χώρος για θεατρικές παραστάσεις. Πόσο επηρέασε το έργο η επιλογή του συγκεκριμένου χώρου;
Το Θέατρο Εκστάν δεν είναι απλώς μια σκηνή. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός πολιτισμού, με ιστορία και ψυχή που εδώ και 15 χρόνια φιλοξενεί έργα με βαθύ κοινωνικό και ψυχολογικό αποτύπωμα. Το Εκστάν έχει φιλοξενήσει σημαντικές παραστάσεις, όπως το «Μέρες ολόκληρες στα δένδρα» της Μαργκερίτ Ντυράς, σε σκηνοθεσία Ζαν-Πολ Ντενιζόν, που ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο συγκεκριμένο θέατρο. Έπειτα οι άνθρωποι σε αυτή τη γειτονιά στα Πατήσια, στηρίζουν το θέατρο και το έχουν αγκαλιάσει ως δικό τους. Νιώθεις ότι οι θεατές δεν είναι απλοί παρατηρητές, αλλά συμμέτοχοι σε μια εμπειρία που τους αφορά προσωπικά. Έτσι η επιλογή του Εκστάν για τις «Παγιδευμένες» δεν ήταν τυχαία, ήταν τύχη. Το Εκστάν αγκάλιασε το έργο με σεβασμό και ενθουσιασμό, συμβάλλοντας καθοριστικά στην υλοποίησή του.
5. Τι ελπίζετε να πάρει μαζί του το κοινό φεύγοντας από την παράσταση;
Ελπίζουμε το κοινό μας να φύγει με κάτι που δεν κρατιέται στα χέρια, αλλά μένει στην καρδιά. Ίσως μια φράση που ειπώθηκε ψιθυριστά και έμοιαζε γνώριμη. Ίσως ένα βλέμμα που τους θύμισε κάποιον άνθρωπο που ήξεραν ή που ήταν οι ίδιοι κάποτε. Ίσως την αναγνώριση ότι η σιωπή έχει βάρος, και ότι η φωνή, όταν βρει το θάρρος, δεν αλλάζει μόνο τη ζωή εκείνου που τη βρίσκει, αλλά και των γύρω του.
Δεν περιμένουμε να βγει το κοινό μας ...«άλλο». Ελπίζουμε να βγει λίγο πιο συνδεδεμένο. Με τον εαυτό του. Με τους άλλους. Με μιαν αλήθεια που κάποτε έκρυβε.
Αν συμβεί αυτό, έστω και για έναν θεατή, το θέατρο θα έχει επιτελέσει το σκοπό του.
6. Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια για τις «Παγιδευμένες» ή άλλα έργα σας; Τι να περιμένουμε από εσάς στη συνέχεια;
Υπάρχουν ιδέες, όνειρα και αγωνίες που περιμένουν τη δική τους στιγμή. Δεν μας απασχολεί τόσο η «παραγωγή έργων», όσο το να δημιουργούμε κάτι που συνδέει, που αφυπνίζει, που συγκινεί. Που αφήνει μια ρωγμή, όχι για να πληγώσει, αλλά για να περάσει μέσα της λίγο φως.
Αν οι «Παγιδευμένες» μπορέσουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους, να αγγίξουν κι άλλους ανθρώπους, αυτό θα είναι για εμάς ευλογία. Κι αν στο μέλλον γεννηθούν νέα έργα που θα έχουν τη δυναμική να κάνουν το καλό, ακόμα κι αν είναι σιωπηλό, προσωπικό, μικρό, θα νιώσουμε ότι κάτι αξίζει πραγματικά.
Δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα έρθει. Ξέρουμε μόνο πως θέλουμε να είμαστε παρόντες. Αληθινοί. Και ανοιχτοί στο επόμενο βήμα που θα έχει ψυχή.
Πληροφορίες και εισιτήρια παράστασης: