Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφικών Διαταραχών, η Ματίνα Παναγιωτελίδου, εκπαιδευτικός και συγγραφέας του μυθιστορήματος «Γιατί δεν με βλέπεις;» (Εκδόσεις Άνω Τελεία), μας μιλά για τις πιέσεις που δέχονται οι νέοι σήμερα από τα πρότυπα που τους επιβάλλονται, για τον ρόλο της οικογένειας και τη σημασία της κοινωνικής ευαισθητοποίησης.

1. Πώς αντιλαμβάνεται η Άσπα την έννοια της ευτυχίας και πώς αυτή η αντίληψη επηρεάζει τις καθημερινές της αποφάσεις;

Η ευτυχία για την έφηβη ηρωίδα του «Γιατί δεν με βλέπεις» ταυτίζεται με την τελειότητα. Η Άσπα έχει μια συγκεκριμένη αντίληψη για το πώς πρέπει να είναι η εξωτερική της εικόνα, αλλά και για το ποια πρέπει να είναι η επίδοσή της σε κάθε τομέα της ζωής της. Δεν επιτρέπει στον εαυτό της να αποκλίνει από το άριστα, γιατί οτιδήποτε λιγότερο σημαίνει δυστυχία. Για να καταφέρει να ανταποκριθεί στις υψηλές της απαιτήσεις, επιβάλλει στον εαυτό της αυστηρούς, απαράβατους κανόνες και θυσιάζει κάθε άλλη ευκαιρία να απολαύσει τις χαρές της καθημερινής ζωής.

2.Ποιο είναι το σημείο καμπής, κατά τη γνώμη σας, στη διαδρομή ενός εφήβου από την απλή δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματός του στην παθολογική εμμονή;

Το σημείο που η εικόνα που έχει στο μυαλό του/της παύει να έχει σχέση με την πραγματική εικόνα.

3. Με ποιον τρόπο οι σχέσεις της Άσπας με την οικογένειά της αντικατοπτρίζουν τις πιέσεις που δέχεται η ίδια; Πιστεύετε ότι οι γονείς και τα αδέρφια μπορούν, άθελά τους, να ενισχύσουν το πρόβλημα με τη στάση ή τις σιωπές τους;

Η Άσπα από τη στιγμή που δεν έχει μια υγιή σχέση με τον εαυτό της, αδυνατεί να έχει υγιείς σχέσεις και με την οικογένειά της. Λέει ψέματα, είναι επιθετική, ανταγωνιστική, είναι συνεχώς σε άμυνα, γίνεται συχνά κυνική και συνεχώς απομακρύνεται συναισθηματικά. Αμφισβητεί τον ίδιο τον δεσμό της αγάπης. Πιστεύω ότι πολύ συχνά ακραίες τάσεις και συμπεριφορές όπως οι διατροφικές διαταραχές άλλες φορές πηγάζουν μέσα από προβληματικές σχέσεις και συμπεριφορές μελών της οικογένειας και πολύ συχνά ενισχύονται από αυτές.

4. Ποιες είναι οι συνέπειες της εμμονής της ηρωίδας με την εικόνα του σώματός της και πώς αυτή η συμπεριφορά επηρεάζει την ψυχική της υγεία; Υπάρχει ένα σημείο όπου το «φαίνομαι» αρχίζει να υποκαθιστά το «είμαι» στην εφηβική ταυτότητα. Πώς το απεικονίζετε αυτό μέσα από την Άσπα και τους γύρω της;

Η ηρωίδα υποβάλλει τον εαυτό της σε σκληρή δοκιμασία, προσπαθώντας να ακολουθήσει αυστηρότατους κανόνες διατροφής και άσκησης, οι οποίοι κατά τη γνώμη της θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, να αποκτήσει το ιδανικό βάρος. Σαν συνέπεια, εξαντλεί όλα τα σωματικά και ψυχικά αποθέματα που διαθέτει και καταρρέει σωματικά αλλά και ψυχικά. Η εξωτερική εμφάνιση είναι για την Άσπα και κάποιους από τους έφηβους φίλους της το πιο σημαντικό κριτήριο, με βάση το οποίο κρίνουν την αξία των ανθρώπων γύρω τους αλλά και του ίδιου του εαυτού τους. Με βάση αυτό το κριτήριο επιλέγουν τους φίλους τους, το ταίρι, τα είδωλά τους. Αν η εικόνα κάποιου μειονεκτεί, είναι ανεπαρκής, άρα ακατάλληλος ως άνθρωπος.

5. Πώς προσεγγίζει το βιβλίο τη σχέση μεταξύ της εξωτερικής εμφάνισης και της εσωτερικής ευτυχίας, και ποιο μήνυμα πιστεύετε ότι θέλει να μεταδώσει στους αναγνώστες;

Η ιστορία της Άσπας προβάλλει την υπερβολική, εμμονική ενασχόληση μιας έφηβης με την εξωτερική εμφάνιση. Κατά την εξέλιξη της υπόθεσης η ηρωίδα χάνει σταδιακά ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει στη ζωή ενός ανθρώπου. Τους φίλους της, την οικογένειά της, την υγεία και τελικά την ίδια τη ζωή της, καταλήγοντας στην «απόλυτη δυστυχία», τον θάνατο. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι επιλογές και ο τρόπος σκέψης της ηρωίδας γίνονται παράδειγμα προς αποφυγή για τους νεαρούς αναγνώστες.

6. Ποιες οπτικές αναδεικνύουν οι άλλοι χαρακτήρες (όπως η Λέξα, η Μπέτυ, ο Αρντιάν) σχετικά με την αυτοεκτίμηση και την κοινωνική αποδοχή;

Οι χαρακτήρες δορυφόροι της κεντρικής ηρωίδας έχουν πολλά κοινά με την ίδια. Ασχολούνται με την εξωτερική εμφάνιση, επιλέγουν με βάση αυτή, επηρεάζονται από τη γνώμη των άλλων, είναι εγωκεντρικοί, δεν βλέπουν ξεκάθαρα τις αξίες της ζωής, όμως δεν φτάνουν στην υπερβολή όπως η Άσπα.

7. Τι σας ενέπνευσε να γράψετε για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα; Είχατε στο μυαλό σας κάποιο συγκεκριμένο άτομο με πρόβλημα διατροφικής διαταραχής ή κάποια εμπειρία που σας ευαισθητοποίησε πάνω στο συγκεκριμένο θέμα;

Το κίνητρο της συγγραφής του βιβλίου ήταν να βοηθήσει κυρίως τα νεαρά άτομα να ισορροπήσουν και να βρουν τον δρόμο τους μέσα στη σύγχρονη εποχή, που η ψεύτικη ευτυχία προβάλλεται απροκάλυπτα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η ψευδαίσθηση ευτυχίας αποπροσανατολίζει και κάνει δυστυχισμένους τους νέους, καθώς συνδέεται στενά με την αψεγάδιαστη εξωτερική εικόνα και το πλήθος των υλικών αγαθών.

8. Πιστεύετε ότι η σύγχρονη κοινωνία, με τα πρότυπα ομορφιάς και την εμμονή με την εξωτερική εμφάνιση, συντελεί στην ανάπτυξη των διατροφικών διαταραχών; Ποιες άλλες κοινωνικές ή πολιτισμικές πιέσεις μπορούν να ωθήσουν ένα άτομο, και ειδικά έναν έφηβο, σε μια τόσο ακραία σχέση με το ίδιο του το σώμα;

Ναι, οπωσδήποτε, τα σύγχρονα πρότυπα ομορφιάς είναι ένας βασικός παράγοντας. Θεωρώ όμως ότι η έλλειψη καλών διαπροσωπικών σχέσεων και ουσιαστικής επικοινωνίας, κυρίως μέσα στην οικογένεια, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η οικογένεια μπορεί να εξοπλίσει κάθε άνθρωπο με την αμυντική πανοπλία που χρειάζεται για να προστατευτεί από κάθε απειλή.

9. Έχετε κάποιο επόμενο βιβλίο στα σκαριά; Σκοπεύετε να συνεχίσετε να γράφετε για κοινωνικά ή ψυχολογικά ζητήματα στο μέλλον;

Εύχομαι και ελπίζω κάθε βιβλίο που θα ακολουθήσει να μπορεί να συμβάλει έστω και λίγο στην αντιμετώπιση δυσκολιών που ταλαιπωρούν και δοκιμάζουν την ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων και κυρίως των νεαρών ατόμων.

Το τρίτο βιβλίο δεν θα αργήσει πολύ, έχει γραφτεί ως προς τα δύο τρίτα περίπου και ασχολείται με κοινωνικά και ψυχολογικά ζητήματα.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Περισσότερα για το βιβλίο: https://anoteleia.gr/cat_044