Συνέντευξη με την Ευαγγελία Μπότση με αφορμή την παράσταση ''Πετριχώρα'' που ανεβαίνει στο θεάτρο ΝΟUS
1.Η Λυγερή είναι ένας ρόλος με βαθιές ρίζες στη λαϊκή παράδοση και τον συμβολισμό. Πώς προσεγγίσατε εσείς προσωπικά αυτόν τον ρόλο; Τι σας συγκίνησε περισσότερο σε αυτήν την ηρωίδα;
1) Η Λυγερή είναι ένας τραγικός χαρακτήρας και ταυτόχρονα, μια επαναστατική μορφή. Είναι ένας ακόμα άνθρωπος που θυσιάζεται για αυτό που ορίζει η κοινωνία ως “το κοινό καλό”. Διακατέχεται από μια ευαισθησία και, μέχρι και τη στιγμή του θανάτου της, θέλει να διαφυλάξει την ανθρωπιά της. Αυτό ήταν που με συγκίνησε εξ αρχής σε αυτόν τον ρόλο, το γεγονός πως αρνήθηκε να υποταχθεί και επέλεξε να μείνει πιστή στον συναισθηματικό της κόσμο, στρεφόμενη τελικά ενάντια στη βία. Γιατί χρειάζεται δύναμη για να αντισταθείς. Σε μια εποχή που έχουμε απευαισθητοποιηθεί πλήρως, μια φιγούρα που διέπεται από ανιδιοτελή καλοσύνη και τρυφερότητα μπορεί να μας αφυπνίσει και να μας φέρει πιο κοντά στον εαυτό μας και τους γύρω μας. Προσπάθησα λοιπόν να προσεγγίσω τον χαρακτήρα της με φροντίδα, συνειδητοποιώντας παράλληλα πως πολλές πτυχές του εαυτού της βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση μέσα μου. Ήταν επομένως ένα πολύ εσωτερικό ταξίδι, όπου μου δόθηκε ο χώρος να απελευθερώσω την πιο ευάλωτη πλευρά μου.
2.Η παράσταση "Πετριχώρα" αντλεί από το θρυλικό τραγούδι "Το γιοφύρι της Άρτας", αλλά και τις βαλκανικές του παραλλαγές. Πώς ενσωματώνεται αυτός ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας στο έργο;
2) Ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας ενσωματώνεται με τρόπο οργανικό στο έργο. Αν και ξεκινάμε από τον γνωστό ελληνικό μύθο του “Γιοφυριού της Άρτας”, η παράσταση δεν μένει μόνο στην ελληνική του εκδοχή – αντλούμε και από τις βαλκανικές παραλλαγές του, που δείχνουν πως αυτό το αφηγηματικό μοτίβο δεν ανήκει αποκλειστικά σε έναν λαό, αλλά είναι κοινό βίωμα πολλών. Παράλληλα, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η μουσική. Ακούγονται ζωντανά τραγούδια από την Ήπειρο, τη Θράκη και τη Χαλκιδική, τα οποία δεν λειτουργούν απλώς ως ηχητικό υπόβαθρο, αλλά ως φορείς πολιτισμικής μνήμης και ταυτότητας. Ακόμα και ο τίτλος της παράστασης, Πετριχώρα, φέρει μια αίσθηση βιωματικής σύνδεσης με τη φύση και τον χώρο. Είναι λέξη της ηπειρώτικης ντοπιολαλιάς, που σημαίνει "η μυρωδιά της γης μετά τη βροχή". Όλα αυτά επομένως συνθέτουν ένα σκηνικό τοπίο όπου διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες συνομιλούν, χωρίς να χάνουν τη μοναδικότητά τους.
3.Το έργο κινείται ανάμεσα στο θέατρο της επιτέλεσης και το σωματικό θέατρο. Πώς ήταν για εσάς η εμπειρία αυτής της απαιτητικής μορφής έκφρασης; Τι καινούργιο σας έδωσε ως ηθοποιό;
3) Ήταν μια πολύ δημιουργική και τελετουργική διαδικασία. Στις πρώτες πρόβες θυμάμαι πως οι ηθοποιοί έπρεπε να αλληλεπιδράσουμε μεταξύ μας κινησιολογικά και από εννιά σώματα που ήμασταν να γίνουμε ένα. Το να εμπιστευθείς τη σωματική σου ακεραιότητα σε άγνωστα χέρια είναι ένα λεπτό ζήτημα στο θέατρο. Παρόλα αυτά από την πρώτη στιγμή εμπιστευθήκαμε πολύ ο ένας τον άλλον, νιώσαμε ασφάλεια και αφεθήκαμε σε αυτό που συνέβαινε. Συνδεθήκαμε σε ένα βαθύτερο επίπεδο με αυτόν τον τρόπο και ας μην γνωριζόμασταν τόσο καλά. Έτσι προέκυψαν σταδιακά διάφορες εικόνες, οι οποίες ενσωματώθηκαν αργότερα στο έργο. Προσωπικά αυτή η εμπειρία με ξεκλείδωσε σαν άνθρωπο πρωτίστως και έπειτα σαν ηθοποιό.
4.Η σκηνοθεσία του Χάρη Θώμου έχει ήδη διακριθεί στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Πώς βιώσατε τη συνεργασία σας μαζί του και ποιο στοιχείο της σκηνοθετικής του προσέγγισης ξεχωρίζετε;
4) Η συνεργασία με τον Χάρη ήταν εξαιρετικά γόνιμη και ουσιαστική. Με καθοδήγησε με τρόπο που μου επέτρεψε να εμβαθύνω στον ρόλο και να τον πλησιάσω με λεπτότητα. Αυτό που εκτιμώ ιδιαίτερα στη σκηνοθετική του ματιά είναι η έμφαση που δίνει στην αλήθεια της στιγμής. Με ενθάρρυνε να στηριχτώ στο φυσικό και το αυθόρμητο που πολλές φορές προέκυπτε, αποφεύγοντας οτιδήποτε φτιαχτό ή ξένο προς τη δική μου αλήθεια.
5.Το έργο έχει ήδη αποσπάσει σημαντικά βραβεία και αναγνώριση σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πώς σας επηρέασαν αυτές οι διακρίσεις ως θίασο και ως καλλιτέχνες;
5) Οι διακρίσεις μας χαροποίησαν ιδιαίτερα. Ως θίασος που ανήκει στο ελεύθερο θέατρο, τα πράγματα είναι αρκετά απαιτητικά. Χρειάζεται να έχεις πίστη στο έργο και αφοσίωση στην ομάδα, γιατί οι πόροι δυστυχώς είναι περιορισμένοι. Το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε η δουλειά μας μάς έδωσε μεγάλη ώθηση - και ηθικά και πρακτικά.
6.Ποια ήταν η αντίδραση του κοινού στο Κόσοβο, όπου η παράσταση απέσπασε το Βραβείο Κοινού και Βραβείο Σκηνοθεσίας; Υπήρξε κάτι που σας συγκίνησε ιδιαίτερα από εκείνη την εμπειρία;
6) Το κοινό στο Κόσοβο αντέδρασε πολύ θετικά. Το γεγονός πως η παράσταση ήταν σε διαφορετική γλώσσα από τη δική τους δεν τους σταμάτησε από το να συνδεθούν με αυτό που συνέβαινε επί σκηνής. Υπήρχε προσήλωση και ένα είδος σιωπηλής συνεννόησης. Και αυτό από μόνο του ήταν πολύ συγκινητικό.
7.Το θέμα της θυσίας στο "Γιοφύρι της Άρτας" έχει έντονο συμβολικό βάρος. Πώς πιστεύετε ότι αγγίζει το σημερινό κοινό; Είναι ακόμα επίκαιρη αυτή η ιστορία;
7) Δυστυχώς το ζήτημα της θυσίας είναι εξαιρετικά επίκαιρο μέχρι και σήμερα. Αρκεί να σκεφτούμε τους ανθρώπους που θυσιάζονται καθημερινά στα χέρια των ισχυρών, πάνω στον βωμό μιας εξουσίας που συχνά δεν κατανοούμε πλήρως. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που αναγκάζονται να καταπιέσουν την ευαισθησία και τα συναισθήματά τους, υποβάλλοντας τον εαυτό τους σε μια σκληρότητα. Σχεδόν όλοι μας, κάποια στιγμή, έχουμε θυσιάσει κομμάτια του εαυτού μας, γιατί μας επιβλήθηκαν αξίες ή στόχοι που φάνταζαν πιο σημαντικοί από τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες. Το θέμα είναι αν επιλεγούμε να αποδεχτούμε παθητικά τη μοίρα μας ή αν είμαστε διατεθειμένοι να αντισταθούμε με όποιον τρόπο μπορούμε για να αλλάξει αυτό. Και εκεί ακριβώς επιστρέφει ο θεατής στο τέλος της παράστασης — σε αυτή την προσωπική επιλογή. Δεν του δίνεται μια απάντηση, αλλά του ανοίγεται ένας χώρος για σκέψη· να αναρωτηθεί πού στέκεται ο ίδιος και τι είναι διατεθειμένος να ανεχτεί ή να αλλάξει.
8.Αν μπορούσατε να συνοψίσετε με μία λέξη ή φράση αυτό που θέλετε να πάρει μαζί του ο θεατής φεύγοντας από την "Πετριχώρα", ποια θα ήταν αυτή;
8) Θα ήθελα ο θεατής να πάρει μαζί του φεύγοντας από την παράσταση την λέξη Αγάπη. Όχι ως μια αφηρημένη έννοια, αλλά ως πράξη, ως στάση ζωής. Γιατί μόνο αυτή μπορεί πραγματικά να σταθεί απέναντι στη βία, την αδικία και τα εγκλήματα που εκτυλίσσονται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας. Χρειαζόμαστε ανιδιοτελή αγάπη, κατανόηση, ουσιαστικό ενδιαφέρον. Να ξαναγίνουμε πιο ευάλωτοι, πιο ανοιχτοί, πιο παρόντες ο ένας για τον άλλον. Γιατί όπως έχει ειπωθεί, επανάσταση είναι η διατήρηση της τρυφερότητας. Κι αυτό, πιστεύω, είναι το πιο ριζοσπαστικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε σήμερα.
Πληροφορίες και εισιτήρια παράστασης :https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/petrixora-sto-theatro-nous/