Είδαμε το Θείο Βάνια στο θέατρο Προσκήνιο.

Ο πολυσχιδής Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί φέτος έναν λαμπρό θίασο στην παράσταση ''ο Θείος Βάνιας'' του Άντον Τσέχοφ στην σκηνή του θεάτρου Προσκήνιο (Καπνοκοπτηρίου 8, Αθήνα). Εκεί βρέθηκε λοιπόν την περασμένη Παρασκευή η συντακτική ομάδα του www.θεατρο.gr και παρακολούθησε την παράσταση με μεγάλο ενδιαφέρον.

Ο Αντόν Τσέχωφ (29 Ιανουαρίου 1860 – 15 Ιουλίου 1904) ήταν Ρώσος θεατρικός συγγραφέας και ένας από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Σπούδασε και εργάστηκε ως γιατρός. Άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Στα έργα του αποτυπώνεται η διαρκής φθορά της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι της ανώτερης κυρίως τάξης, που «ξοδεύουν» τη ζωή τους μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα της ρώσικης επαρχίας.

Ο Θείος Βάνιας είναι ένα θεατρικό έργο του Αντόν Τσέχωφ. Γράφτηκε το 1896. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1899, σε σκηνοθεσία Κονσταντίν Στανισλάφσκι, με πρωταγωνιστές τον ίδιο τον Στανισλάφσκι, τη σύζυγό του Λιλίνα και την Όλγα Κνίπερ, σύζυγο του Τσέχωφ. Το έργο έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. 

''Πρέπει να έχεις εμπιστοσύνη στους ανθρώπους αλλιώς δεν θα μπορέσεις να ζήσεις''...

Γιελένα

Η υπόθεση του έργου: Βρισκόμαστε στο κτήμα του Σερεμπριακώφ, στη ρωσική επαρχία, όπου ο Ιβάν, γνωστός και ως θείος Βάνιας, αγωνίζεται απελπισμένα να διαχειριστεί το οικογενειακό κτήμα μαζί με την ανύπαντρη ανιψιά του, τη Σόνια. Ό,τι έσοδα βγάζουν από το κτήμα τα στέλνουν στο πατέρα της Σόνιας και ιδιοκτήτη του κτήματος Σερεμπριακώφ.  Μια μέρα στο κτήμα έρχονται ο πατέρας της Σόνιας και ιδιοκτήτης του κτήματος, ο Αλεξάντερ Σερεμπριακώφ, ο συνταξιούχος καθηγητής, ταλαιπωρημένος από τα γηρατειά, την αρθρίτιδα και τους ρευματισμούς, μαζί με την κατά πολύ νεότερη, δεύτερη σύζυγο του, Γιελένα. Ο πατέρας της Σόνιας, νιώθοντας ότι πλησιάζει το τέλος του αποφασίζει να περάσει τις τελευταίες του στιγμές με τους συγγενείς της πρώην του συζύγου που έχει πεθάνει, της μητέρας της Σόνιας. Επίσης θέλει να πουλήσει το κτήμα πριν πεθάνει, αδιαφορόντας για όσους μένουν εκεί και βιοπορίζονται από το αυτό. Ο Βάνιας  βασανίζεται από το απωθημένο του, έναν ανεκπλήρωτο έρωτα για την Γιελένα. Η Σόνια από την άλλη έχει κι αυτή ένα απωθημένο, έναν ανεκπλήρωτο έρωτα για τον  γιατρό Αστρώβ. Ο γιατρός Αστρώβ όμως έχει κι αυτός έναν απωθημένο κι ανεκπλήρωτο έρωτα για την Γιελένα. Η Σόνια εκμηστηρεύεται στην Γιελένα τα αισθήματά της για τον Αστρώβ. Εκείνη με την σειρά της ρωτά τον Αστρώβ αν ενδιαφέρεται για τη Σόνια, παίρνοντας το ηχηρό του όχι σαν απάντηση. Μια σειρά γεγονότων συνεχίζονται επί σκηνής τα οποία κινούνται μεταξύ κωμωδίας και δράματος.

Οι προσδοκίες όλων προς τους γύρω τους και τα ανεκπλήρωτα όνειρα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στις καρδιές μας. Η ζωή που περνά και χάνεται, όσα θέλουμε να κάνουμε και δεν κάνουμε, ο θρήνος για τα απωθημένα των ανεκπλήρωτων ερώτων, η ολοκλήρωση μας μέσα από τους άλλους. Οι ήρωες νομίζουν ότι θα ολοκληρωθούν μέσα από την σύνδεση τους με τους άλλους ανθρώπους. Όμως αν δεν αγαπήσεις πρώτα τον εαυτό σου να είσαι ολοκληρωμένος σαν οντότητα μέσα σου πως θα συνδεθείς με τους άλλους; Οι άνθρωποι πρέπει να πάψουν να πιστεύουν ότι θα καλύψουν τα κενά τους μέσα από έναν έρωτα ή με την γέννηση ενός παιδιού. Πρέπει να βρεθεί η ρίζα των κενών και για να καταπολεμηθεί, πρέπει να δουλευτεί. Οι ήρωες μας παγιδευμένοι όλοι στα υπαρξιακά τους δράματα βρίσκονται σε ένα αέναο οικογενειακό τραπέζι εκτός χρονικών ορίων. Κατακλύζονται από πλήξη, μοναξιά κι απωθημένα. Άλλοι είναι στοιχειωμένοι από το παρελθόν, άλλοι εγκλωβισμένοι στο παρόν κι άλλοι φυλακισμένοι στο μέλλον που θα ήθελαν να είχαν μα δεν πρόκειται να αποκτήσουν ποτέ. Οι άνθρωποι τείνουν συχνά να δημιουργούν τις δικές τους φυλακές. Κλείνονται σε σχέσεις μισοτελειωμένες, σε τοξικές φιλίες ή συγγένειες, σε δουλειές που δεν τους ικανοποιούν, σε μια καταθλιπτική ζωή δίχως το παραμικρό φωτεινό άνοιγμα στη φυλακή τους. Όλα αυτα που θέλαμε και δεν προλάβαμε να κάνουμε είναι τα δεσμά μας στη φυλακή αυτή. Επιθυμίες, όνειρα, προσδοκίες. Το έργο αυτό είναι μια διεισδυτική ματιά στον ανθρώπινο ψυχισμό. Παρουσιάζει με απόλυτη ακρίβεια τις μαύρες τρύπες της ζωής μας, που μας ρουφούν όλη την ζωντάνια και την ενέργεια μας καθημερινά. Μέσα σε όλα αυτά τα μοναδικά νοήματα και μηνύματα που μας περνάει το τσεχωφικό αυτό έργο, βρέθηκε μια ατάκα που με συγκλόνισε: Τι σχέση έχει η ηλικία όταν οι άνθρωποι ζουν τη πραγματική ζωή με ψευδαισθήσεις; Πόσο αληθινή αυτή η ατάκα. Πόσο δυνατή. Τρυπάει σαν βέλος το μυαλό μας. 

 «Τι ζητάω; Να ξυπνήσω αύριο και να 'χουν αλλάξει όλα».
Θείος Βάνια

Οι συντελεστές:

Οι ηθοποιοί δεμένη σαν μια γροθιά και με απίστευτη σκηνική χημεία αλληλοσυμπληρώνονται επί σκηνής και μας χαρίζουν μια παράσταση πολύ υψηλών προδιαγραφών. Κάθονται σε ένα τραπέζι, τρώνε, πίνουν τσάι και βότκα, κοιμούνται, συζητάνε, τσακώνονται, πλήττουν, γελάνε, κλαίνε, φωνάζουν, συμφιλιώνονται, ζούνε.

Ο Χρήστος Λούλης (Βάνιας) μας κατέπληξε για άλλη μια φορά με την υποκριτική του δεινότητα. Παρουσίασε με μαεστρία όλο το ψυχισμό του Θ. Βάνια, όλη την καταρράκωση της ψυχής του.

Η αγέρωχη Ξένια Καλογεροπούλου (Μαρία Βασίλιεβνα) εκπλήρωσε πιστά το ρόλο της με αυτοπεποίθηση και γοητεία. Μια ηθοποιός παλιάς κοπής σε ένα έργο παλιάς κοπής.

Ο  Μανώλης Μαυροματάκης (καθηγητής και κτηματίας Αλ. Σερεμπριακώφ) ήταν πολύ ταιριαστή επιλογή για το ρόλο του καθηγητή. Μας μετέφερε με απόλυτη ταπεινότητα και σεβασμό όλες τις πτυχές του ήρωα που υποδύετο. Με τρόπο λιτό, έδειξε την τραγική φιγούρα ενός γερασμένου ''άρχοντα''. Μπροστά στα γηρατειά όλοι είμαστε ίσοι. Τα πλούτη δεν αγοράζουν χρόνια ή την υγεία.

Η Θεοδώρα Τζήμου  (Γιελένα Αντρέεβνα) σαγηνευτική και δραματική ήταν το μήλον της έριδος για τους άντρες πρωταγωνιστές. Υπέροχη στο ρόλο της, μας μύησε στο κομμάτι του ανεκπλήρωτου έρωτα του έργου αυτού.

Η ταλαντούχα νεαρή ηθοποιός Ηρώ Μπέζου (Σόνια) ξεδίπλωσε μεγαλειωδώς κάθε μύχια πτυχή του ρόλου της. Ξεχώρισα τη σκηνή που μαζί με τον γιατρό Αστρώβ τρώνε μετά μανίας ό,τι υπάρχει στο τραπέζι. Αυτό μου θύμισε όσα καταπίνουμε αμάσητα καθημερινά. Πράγματα που άλλοτε μας πληγώνουν κι άλλοτε δεν προλαβαίνουμε να επεξεργαστούμε συνηδειτά. Μας μετέδωσε με απόλυτη φυσικότητα την εργατικότητα και τις ευαισθησίες της Σόνιας, όλη την τραγικότητα αυτής της νεαρής κοπέλας.

Ευχάριστη έκπληξη ήταν η ερμηνεία του πολλά υποσχόμενου ηθοποιού Φιντέλ Ταλαμπούκας ( γιατρός Αστρώβ).

Αξιόλογες ήταν  και οι ερμηνείες των Μαρία Φιλίνη (γκουβερνάντα-οικειακή βοηθός Μαρίνα) και Αντώνη Αντωνόπουλου (Τελιέγκιν).

''Η ιδιοτροπία είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου''...

Γιατρός Αστρώβ

Η πιστή μετάφραση της Χρύσα Προκοπάκη σε συνδυασμό με την ευρυματική, ειλικρινή, συνεπή σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά και με την πολύτιμη βοήθεια του Παναγιώτη Γκιζώτη δημιούργησαν μια ζωντανή τσεχωφική εμπειρία.

Τα σκηνικά της Μαρίας Πανουργιά, επιβλητικά και εντυπωσιακά. Ένα τεράστιο τραπέζι με άπειρες καρέκλες γύρω του ήταν το κεντρικό σκηνικό. Μέλος της παραγωγής μας εκμηστηρεύτηκε ότι μεταφέρθηκε σε τέσσερα μέρη για να καταφέρει να χωρέσει μέσα στο θέατρο. Τέσσερα μέρη του τραπεζιού όσες είναι και οι πράξεις του έργου. Οι ηθοποιοί παίζουν πάνω κάτω αριστερά δεξιά από αυτό εκμεταλλεύονται κάθε σπιθαμή του. Η νεκρή φύση βρίσκεται σε πλεονασμό πάνω στο τραπέζι, άπειρα φαγητά, γλυκά και ροφήματα στρώνονται και ξεδιπλώνονται, σερβίρονται και καταναλώνονται με χειρουργική ακρίβεια πάνω στο τραπέζι. Το μέγεθος του τραπεζιού υποδηλώνει τις αποστάσεις που υπάρχουν μεταξύ των ανθρώπων που βρίσκονται τόσο κοντά αλλά τελικά καταλήγουν να βρίσκονται και τόσο μακριά, παρά τους δεσμούς αίματος, φιλίας ή έρωτα. Επίσης υπονοούνται  όσα κρύβουμε καθημερινά στις σχέσεις μας κάτω από το τραπέζι ή κάτω από το χαλάκι όπως λέμε, θέματα που δεν λύνουμε και τα αφήνουμε να διαιωνίζονται. 

Η εναλλαγή των πινάκων ζωγραφικής και η αυξομείωση του μεγέθους τους από μεγαλύτερα στην αρχή σε μικρότερα κάθε φορά υποδηλώνει το πως στενεύουν τα όρια της κοινωνίας και του χρόνου για τους ήρωες του έργου αυτού.

Τα κοστούμια της Ιωάννα Τσάμη ήταν καλόγουστα και καλοδουλεμένα μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας.

Η μουσική και οι ήχοι του Δημήτρη Καμαρωτού συνετέλεσαν στο να σκιαγραφηθεί άψογα η νωχελικότητα της τσεχωφικής πραγματικότητας. Ήταν σαν να κινούμαστε μέσα σε ένα όνειρο.

Την κίνηση επιμελήθηκε αριστοτεχνικά ο Τάσος Καραχάλιος.

Οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου, ήταν απόλυτα ταιριαστοί χωρίς σκηνικές φλυαρίες. Συνοδεύουν με ακρίβεια την κάθε συναισθηματική αλλαγή των ηρώων.

Το θέατρο Προσκήνιο ανεβάζει πάντα ποιοτικές και ιδιαίτερες δουλειές. Το Σεπτέμβρη του 2020 ο Δημήτρης Καραντζάς ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου. Οπότε δημιούργησε ένα έργο κινηματογραφικών προδιαγραφών στην ζεστασιά της καλλιτεχνικής του φωλιάς.

"Ο θείος Βάνιας", θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας δραματολογίας. Η επιδραστικότητα του προς τα υπόλοιπα έργα των παγκόσμιων δραματουργών υπήρξε τεράστια. Όσες φορές κι αν δω το συγκεκριμένο έργο, κάθε φορά νιώθω σαν να είναι η πρώτη φορά. Πραγματεύεται έννοιες και ιδέες τόσο σύγχρονες που δεν καταλαβαίνεις ότι έχει γραφτεί 123 χρόνια πριν. Η ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, τα εσωτερικά κενά του ανθρώπου και η πλήξη της καθημερινότητας μαστίζουν τον άνθρωπο ακόμα και σήμερα. Όλοι σίγουρα θα βρείτε οικείες στιγμές στο έργο αυτό.  Τα απωθημένα πρέπει να εκπληρώνονται ή είναι καλύτερα να μένουν απωθημένα; Πως καλύπτουμε τα υπαρξιακά μας κενά; Αυτά είναι λίγα από τα ερωτήματα που εμμέσως μας θέτει ο Τσέχωφ στο έργο αυτό. Μια εκδοχή του έργου που αξίζει να δείτε αφού κάθε σκηνοθετική δουλειά του κυρίου Καραντζά είναι και μια νέα θεατρική εμπειρία για τον σύγχρονο θεατή. 

"Μέρα και νύχτα σαν δαίμονας στο λαιμό μου είναι η σκέψη ότι η ζωή μου έχει χαθεί απελπιστικά".
Θ. Βάνιας

 --------

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Χρήστος Λούλης - Βάνιας

Ξένια Καλογεροπούλου - Μαρία Βασίλιεβνα

Μανώλης Μαυροματάκης- Σερεμπριακώφ

Θεοδώρα Τζήμου - Έλενα Αντρέεβνα

Ηρώ Μπέζου - Σόνια

Φιντέλ Ταλαμπούκας - Άστρωφ

Μαρία Φιλίνη - Μαρίνα

Αντώνης Αντωνόπουλος - Τελιέγκιν

Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς

Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός

Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Παναγιώτης Γκιζώτης

Φωτογραφίες: Ανδρέας Σιμόπουλος

Φωτογραφίες Polaroid: Αντώνης Αντωνόπουλος

Artwork: Γκέλυ Καλαμπάκα

Παραγωγή: ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Εισιτήρια
Τιμές:

Κανονικό: 20 ευρώ

Φοιτητικό, Ανέργων, ΑμεΑ, Παιδιά 6- 12 ετών: 15 ευρώ

Προπώληση: viva.gr

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

26 Οκτωβρίου – 15 Ιανουαρίου

Τετάρτη & Κυριακή | 19:00

Πέμπτη | 20:00

Παρασκευή |21:00

Σάββατο | 17:00 & 21:00

Εορταστικό πρόγραμμα παραστάσεων:

25 Δεκεμβρίου & 1 Ιανουαρίου | 21:00

26 Δεκεμβρίου | 17:00 & 21:00

28 & 30 Δεκεμβρίου | 19:00

29 Δεκεμβρίου | 20:00

Είσοδος: 15
- 20 ευρώ
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ

Θέατρο Προσκήνιο
Καπνοκοπτηρίου 8 & Στουρνάρη, Αθήνα
+302108252242