Είδαμε την παράσταση Taverna Miresia στο θέατρο Πειραιώς 260 - Χώρος Η

Μετά την περσινή επιτυχία, ο Mario Banushi αποφάσισε να επαναλάβει και φέτος την παράσταση ''Taverna Miresia'' στην σκηνή του χώρου Η, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του φεστιβάλ Αθηνών 2024. Εκεί βρέθηκε λοιπόν την περασμένη Πέμπτη η συντακτική ομάδα του www.θεατρο.gr και παρακολούθησε την παράσταση με μεγάλο ενδιαφέρον.

Λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη και ιθύνοντα νου της παράστασης:

Ο Mario Banushi είναι 26 μόλις χρονών και έχει καταφέρει να κάνει όλη την θεατρική Αθήνα να μιλάει για αυτόν. Γεννήθηκε το 1998 στην Ελλάδα, επέστρεψε όμως όταν ήταν μόλις λίγων μηνών στην γιαγιά του στην Αλβανία για να μεγαλώσει στο χωριό μαζί της. Όταν έγινε 5.5 ετών ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε με την μητέρα και τις αδερφές του μόνιμα εκεί. Είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και performer. Σπούδασε υποκριτική στην Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Αποφοίτησε το 2020 και έφτιαξε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους με τίτλο PRANVERA, με την οποία συμμετείχε το φθινόπωρο του 2021 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου TIFF. Το 2017 εργάστηκε ως βοηθός του Ευριπίδη Λασκαρίδη στην performance THIRIO, το οποίο έλαβε μέρος στην Μπιενάλε της ΑΘΗΝΑΣ. Από το 2020 που αποφοίτησε είναι ενεργός στον χώρο των παραστατικών τεχνών. Η πρώτη του σκηνοθετική δουλειά ήταν η performance RAGADA, ένα κομμάτι της οποίας παρουσίασε στο Φεστιβάλ ROOMS2022 σε διοργάνωση του Γεράσιμου Καππάτου, και η οποία ύστερα παρουσιάστηκε στο Θέατρο Στη Σάλα. Η επόμενη δουλειά του ήταν το «GOODBYE LINDITA» που παρουσιάστηκε στην πειραματική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Τέλος, η τρίτη του δουλειά, «TAVERNA MIRESIA MARIO BELLA ANASTASIA», είναι το τελευταίο μέρος της τριλογίας αυτής, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό τον Ιούλιο του 2023 στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.

Τον Mario Banushi τον πρωτογνώρισα μέσα από την perfomance Ragada, που παρακολούθησα πριν από 2 χρόνια περίπου (τον Μάη του 2022)  σε ένα σπίτι στην Ηλιούπολη, στο Θέατρο στη Σάλα. Μια παράσταση οδοιπορικό για τη ζωή και το θάνατο, στην οποία εκμεταλλεύτηκαν όλους τους χώρους του σπιτιού με ιδιαίτερη ευκολία. Αμέσως μετά, τον Ιούνιο του 2022 παρακολούθησα μια πολύ ιδιαίτερη perfomance που συμμετείχε ο ίδιος μαζί με την ομάδα των ΝOVA MELANCHOLIA στο ENTERPRISE PROJECTS (Χαλκηδόνος 58, ΤΚ. 11527), σε έναν υπόγειο χώρο σαν γκαράζ κάπου στα σύνορα μεταξύ Γουδιού και Αμπελοκήπων.  Την επόμενη χρονιά, πήγα και στην παράσταση της χρονιάς-not to be missed ''GOODBYE LINDITA'', που ήταν ένα εικαστικό υπερθέαμα, μια κηδεία in vivo. Παρουσίασε τα ταφικά έθιμα, την διαδικασία μιας αλβανικής παραδοσιακής νεκροτελετής. Η ολονυχτία, το πλύσιμο του νεκρού, τα πλουμιστά φορέματα δημιούργησαν ένα εικαστικό όργιο στα μάτια μου. Η κάθε παράσταση από την τριλογία αυτή ήταν αφιερωμένη σε ένα αγαπημένο πρόσωπο του Banushi. Η ragada μιλάει για την μητέρα του. Το goodbye lindita είναι αναφορά στη μητριά του Lindita. Kαι η Taverna Miresia αφορά την απώλεια του πατέρα του.

 Λίγα λόγια για την παράσταση: 

Βρισκόμαστε μέσα σε ένα μπάνιο επικών διαστάσεων. Το λευκό πλακάκι κυριαρχεί παντού. Εκεί υπάρχει μια ντουζιέρα, από την οποία βγαίνει ένας γυμνός άντρας. Τον παρακολουθούμε να πλένεται, να σκουπίζεται, να ντύνεται και να ετοιμάζεται να πάει στη κηδεία του πατέρα του. Ακόμη υπάρχει ένα πλυντήριο, που φωτίζει και βγάζει μια μπουγάδα αναμνήσεων. Ένας  νιπτήρας μαζί με ένα καθρέφτη, κομβικό σημείο από όπου όλοι περνάμε καθημερινά. Μια σόμπα φωτίζει και πάει μία αριστερά και μία δεξιά. Ο χρόνος κάνει flashback στο τότε και στο τώρα. Βρισκόμαστε στην κηδεία του πατέρα του Μάριο. 5 ξύλινες καρέκλες. Νεκρική σιωπή. Εκείνος και οι αδελφές του, η Μπέλα και η Αναστασία, η μητέρα τους και μια κοντινή συγγενής, βρίσκονται καθισμένοι εκεί γύρω από έναν ορθογώνιο τάφο γεμάτο φρέσκο χώμα. Πενθούν, θρηνούν, άλλοτε βουβά, άλλοτε με οδυρμούς. Η απώλεια ενός γονιού αλλά και ενός (πρώην) συζύγου είναι μεγάλη. Ένα σακάκι ξεθάβεται και παίρνει το χώρο του τοποθετούμενο πάνω σε μια από τις καρέκλες. Οι δυο αδερφές, βιώνουν η κάθε μια με το δικό της τρόπο το πένθος του πατέρα τους. Η μία βυζαίνει το στήθος της. Η άλλη ταίζει στο στόμα την αδερφή της και αυτή της φτύνει το φαγητό στα μούτρα. Νομίζω ότι αυτές οι δύο σκηνές ήταν από τις πιο έντονες του έργου.  Θέατρο ''Βεριτέ''. Πραγματικό. Η παράσταση βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα από τη ζωή του σκηνοθέτη Mario Banushi.  Η παράσταση είναι μια αναφορά στη Τaverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia, στα Tίρανα της Αλβανίας, το μαγειρείο που διατηρούσε ο πατέρα του και πέρασε όλα τα καλοκαίρια του εκεί δουλεύοντας και βοηθώντας τον. Κάποτε εκεί υπήρχε μια οικογενειακή ταβέρνα που υποδεχόταν τον κόσμο και τους σέρβιρε υπέροχα αλβανικά εδέσματα. Σήμερα, δεν υπάρχει τίποτα παρά μόνο η ανάμνηση όσων βρέθηκαν εκεί. Μια φωτισμένη ταμπέλα, που φωτίζει πάνω σε μια θεατρική σκηνή γράφει Τaverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia. Μiresia στα αλβανικά σημαίνει Καλοσύνη. Τα ονόματα Mario, Bella και Αnastasia είναι τα ονόματα του σκηνοθέτη και των δύο αδερφών του. Ο Μario Banushi ήταν ο γιος του ταβερνιάρη. Πήρε ότι του έμεινε σαν κληρονομιά από τον πατέρα του, ταξίδεψε πολλά χλμ. και έφερε την ταμπέλα αυτή στο φεστιβάλ των Αθηνών. 

Οι συντελεστές:

Η σκηνοθεσία του Μario Βanushi είναι από μια άλλη διάσταση, από έναν άλλο κόσμο. Μαζί με την πολύτιμη βοήθεια της Σοφίας Αντωνίου και της συνεργάτριας-δραματουργού Ασπασίας-Μαρίας Αλεξίου κατάφεραν να προσδώσουν στην παράσταση μια artisanal αισθητική προσέγγιση εστιάζοντας στην αυθεντικότητα και την αμεσότητα που υπάρχουν στις αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας.

Τα σκηνικά – κοστούμια του Σωτήρη Μελανού, η μουσική του Jeph Vanger και το ατμοσφαιρικό lighting plot της Ελίζας Αλεξανδροπούλου ήταν το μεγάλο ατού της παράστασης προσέδωσαν στην μυσταγωγική τελετουργικότητα της ατμόσφαιρας, δημιουργώντας μυστηριακές εικόνες. Η κρυστάλλινη φωνή της Σαβίνας Γιαννάτου με τους μοναδικούς λαρυγγισμούς των φωνητικών αυτοσχεδιασμών της,  μου θύμησαν τα σπαρακτικά fados της Πορτογαλίας και μας μετέφεραν νοερά στον άλλο κόσμο.

O θίασος της παράστασης (Σαβίνα Γιαννάτου, Χρυσή Βιδαλάκη, Κατερίνα Κρίστο, Mario Banushi, Ευτυχία Στεφάνου) απαρτίζεται από 4 γυναίκες και έναν άντρα όπως ακριβώς ήταν και το περιβάλλον όπου μεγάλωσε ο Banushi. Όλοι οι περφόρμερ έχουν χημεία μεταξύ τους, αξιοζήλευτη κίνηση, σωματικότητα, φυσικότητα και ένα μαγικό ρυθμό στη κάθε τους πράξη. Κατάφεραν με απόλυτο σεβασμό, αμεσότητα, ευαισθησία και συνέπεια στην λαογραφία/εθνογραφία της Αλβανίας, να υπηρετήσουν το ρόλο τους με τον καλύτερο τρόπο.

Λεπτομέρειες:

Πάντα αναρωτιόμουν πως καταφέρνει ο Banushi στις παραστάσεις του ενώ είναι βουβές, χωρίς λόγια και κείμενο, να λέει τόσα πολλά. Μετρ της εικονοποιίας, παρουσιάζει εύστοχα και δημιουργικά τις ανοιχτές πληγές που αφήνουν μέσα μας οι απώλειες των αγαπημένων μας προσώπων. Όλες του οι παραστάσεις είναι ένα συνονθύλευμα από σωματικό θέατρο, φοβερή κινησιολογία, εικαστικά ακόμα ίσως και κάποια στοιχεία ντοκιμαντέρ.

Το έργο επίσης είναι γεμάτο συμβολισμούς. Ο θάνατος του πατέρα σηματοδοτεί το κλείσιμο της ταβέρνας και το τέλος μιας εποχής. Το νερό, που τρέχει ασταμάτητα συμβολίζει τη πηγή της ζωής, στην οποία ξεπλένει ο καθένας και καθαρίζει τα κρίματα του ή όσα τον πονάνε. Επίσης το νερό συμβολίζει την ζωή που τρέχει, τον χρόνο που κυλάει γρήγορα και που πίσω δεν γυρνάει. Η ανθρώπινη ζωή είναι ρευστή σαν το νερό. Πόρτες και παράθυρα δημιουργούνται με την χρήση κατάλληλων φωτισμών σε σημεία στους τοίχους που δεν περιμένεις. Εικόνες εκκλησιών δημιουργούνται στο τοίχο. Οι γυναίκες που πιθηκίζουν και καλύπτουν τα σώματα τους με χώμα μου κάνει σαν μια έμμεση αναφορά στην εξέλιξη των ειδών του Δαρβίνου. Ο θεός είναι ο κηπουρός των ανθρώπων. Μας φυτεύει, μας ξεριζώνει, μας ξαναφυτεύει.

Ο άνθρωπος έχει ημερομηνία ληξης. Η ψυχή του όμως όχι. Μπαινοβγαίνει στα διάφορα σώματα ανά τους αιώνες. Σώματα φτιαγμένα από το ίδιο υλικό. Από το χώμα ερχόμαστε κ στο χώμα επιστρέφουμε. Ερχόμαστε στη ζωή χωρίς να μας ρωτήσουν, και συνήθως φεύγουμε με τον ίδιο τρόπο. Εκτός φυσικά από τους αυτόχειρες, που και πάλι κάποια ψυχική ασθένεια συνήθως τους καθοδηγεί στο να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Η παράσταση προσπαθεί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως το πώς διαχειρίζεσαι τη μοναξιά που σου αφήνει η απώλεια κάποιου αγαπημένου σου προσώπου. Το πένθος άραγε πρέπει να είναι ατομική ή συλλογική δραστηριότητα; Τι είναι αυτό που πραγματικά χρειάζεσαι σε τέτοιες στιγμές; Πως μπορείς να συμφιλιωθείς με το παρελθόν;

Η απώλεια είναι αναπόφευκτη στη ζωή μας. Όταν επέλθει είναι σαν μια βαρία αποσκευή στους ώμους μας που δυστυχώς συνήθως δεν φεύγει ποτέ. Δημιουργεί ένα αγκάθι εκεί και υπάρχει πάντα για να μας θυμίζει την ύπαρξη της.

Επίλογος:

Η παράσταση είχε διάρκεια μίας ώρας. Βγαίνοντας από τον χώρο μας έδωσαν ένα ψηφοδέλτιο και μας ζήτησαν να ψηφίσουμε το κατά πόσο μας άρεσε η παράσταση κόβοντας το χαρτάκι που θέλαμε. Έκοψα το χαρτάκι που έγραφε εξαιρετική και έριξα την ψήφο μου στο κουτί. Η ψήφος είχε να κάνει με το φορέα grape (Greek Agora of Performance). Αποτελεί μια πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου με σκοπό τη συστηματοποίηση της προβολής των Ελλήνων καλλιτεχνών στη διεθνή σκηνή Θεάτρου και Χορού, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ταξιδέψουν και να παρουσιάσουν τα έργα τους σε εκπροσώπους διεθνών φεστιβάλ και καλλιτεχνικούς διευθυντές πολιτιστικών φορέων του εξωτερικού. Στο πλαίσιο της πλατφόρμας για το 2024 παρουσιάζονται 8 έργα την περίοδο 21 – 25 Ιουλίου.

Η Taverna Miresia είναι από αυτές τις παραστάσεις που φεύγοντας τις κουβαλάς μαζί σου. Είτε γιατί κάτι σε σόκαρε, είτε γιατί κάτι σε άγγιξε, είτε γιατί θυμήθηκες κάτι δικό σου και έκανες κάποια σύνδεση. Η βιωματική γραφή και το ζωντανό θέατρο είναι δύο από τα συστατικά της επιτυχίας της ομάδας του κυρίου Banushi που σου ξυπνάνε την αίσθηση της ύπαρξης κάποιας ανώτερης δύναμης κατά την διάρκεια της παράστασης. Η έκσταση που δημιουργείται επί σκηνής μπροστά στα μάτια σου, οι δερβισικοί χοροί, η μυσταγωγία σε κάνουν να νιώθεις ότι αγγίζεις το θείο, μια ανώτερη αξία μέσα σου. Γι' αυτό και σας προτείνω να πάτε να δείτε κάποια παράσταση του στο μέλλον γιατί θα είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία για εσάς. Καλή θέαση!

INFO:

Σύλληψη – Σκηνοθεσία Μario Βanushi

Σκηνικά – Κοστούμια Σωτήρης Μελανός

Σχεδιασμός φωτισμών Ελίζα Αλεξανδροπούλου

Μουσική Jeph Vanger

Φωνητικοί αυτοσχεδιασμοί Σαβίνα Γιαννάτου

Συνεργάτρια δραματουργός Ασπασία-Μαρία Αλεξίου

Βοηθός σκηνοθέτη Σοφία Αντωνίου

Βοηθός ενδυματολόγου Βασιάνα Σκοπετέα

Παίζουν Σαβίνα Γιαννάτου, Χρυσή Βιδαλάκη, Κατερίνα Κρίστο, Mario Banushi, Ευτυχία Στεφάνου

Οργάνωση – Εκτέλεση παραγωγής TooFarEast

Σε συνεργασία με το Θέατρο στη Σάλα

https://www.more.com/theater/festival/taverna-miresia-mario-bella-anastasia/

https://aefestival.gr/festival_events/taverna-miresia-mario-bella-anastasia-2/

 Φωτογραφίες: Nasia Stouraiti©